درد دنبالچه
کوکسیکس یا همان دنبالچه به یک استخوان مثلثی شکل کوچک که از جوش خوردن ۳ الی ۵ مهره تشکیل شده است، گفته میشود. دنبالچه توسط چند رباط نیرومند که مفصل دنبالچه را پشتیبانی می‌کند، به انتهای ستون مهره‌ها متصل است. عضلات کف لگن و دنبالچه ارتباط نزدیکی با هم دارند. عضلات کف لگن از پشت به‌قاعده ستون مهره‌ها و دنبالچه وصل بوده و از طرف دیگر به استخوان شرمگاهی در جلوی لگن متصل است. این عضلات نقش کنترل‌کنندة اختیار ادرار و مدفوع را داشته و از تکیه‌گاه اندام‌های داخل لگن پشتیبانی می‌کنند. به دلیل اینکه این استخوان شبیه منقار پرنده است، نام آن از یک کلمه یونانی به معنی «پرنده کوکو» برگرفته شده است. علل مختلفی برای درد دنبالچه وجود دارد. این بیماری در هر سنی می‌تواند رخ دهد و زنان پنج برابر مردان بیشتر دچار این بیماری می‌شوند. زمانی که احساس کنید به این عارضه مبتلا شده اید، بلافاصله و بدون اتلاف وقت باید به پزشک ارتوپد مراجعه کرده و به توصیههای وی مو به مو عمل کنید تا از عوارض احتمالی که ممکن است بوجود آیند، جلوگیری کنید. در برخی از کلینیکها به این امر به صورت غیر تخصصی نگاه میشود و بسیاری از بیماران نتایج مساعدی به دست نمیآورند. اگر شما نیز به این درد مبتلا شده اید، حتما به یک پزشک متخصص مراجعه کنید تا بهترین راهحلهای درمان را پیش رویتان قرار دهد. در ادامه متن به بررسی علل و علائم درد دنبالچه می‌پردازیم.
فهرست مطالب
علائم و نشانه‌های درد دنبالچه
علل درد دنبالچه
نیمه در رفتگی و شکستگی دنبالچه
زایمان
فشار
اضافه‌وزن و چاقی
تومور یا عفونت
درد ایدیوپاتیک دنبالچه
درد استخوان دنبالچه در بارداری
عفونت دنبالچه
تشخیص
درمان
جا انداختن دنبالچه
کشش
عمل جراحی
نتیجه‌گیری
خوشبختانه در کلینیک تخصصی ما تیمی از متخصصین بسیار باتجربه در این زمینه فعال هستند که می‌توانند شما را به طور کامل ارزیابی کرده و از هر جهتی تحت نظر داشته باشند تا علت اصلی تشخیص داده شده و در صورت نیاز درمان شود. جهت مشاوره یا مراجعه به این کلینیک می‌توانید از لینک‌های موجود در سمت چپ صفحه استفاده کنید.تماس با کلینیک دکتر کبیر
شایع‌ترین نشانه درد دنبالچه، درد در استخوان دنبالچه، میباشد. اما سایر علائم نیز، می‌تواند نشانگر این بیماری باشد که عبارتند از:
1- احساس درد در ناحیه کمر
2- کشیده شدن درد تا قسمت پایینی پاها
3- درد، قبل و یا هنگام اجابت مزاج
4- احساس درد هنگام نزدیکی
5- احساس درد در ناحیه باسن
6- افزایش درد قاعدگی در زنان
7- احساس درد ناشی از لمس کردن یا فشارآوردن به دنبالچه
8- احساس درد در هنگام نشستن
در اکثر مواقع پزشکان متخصص با کمک‌گرفتن از ترکیبی از روش‌های درمانی که باعث کاهش درد می‌شوند، درد دنبالچه را تسکین می‌دهند. اما در برخی موارد نادر و زمانی که درد شدید باشد و انجام دست‌کم چند ماه درمان غیر جراحی و اصلاح فعالیت‌ها تأثیری در تسکین و رفع درد نداشته باشد، عمل جراحی پیشنهاد میشود.
آسیب‌دیدگی دنبالچه به دلیل حرکت بیش از حد معمول ناشی از ضربه یا فشار استخوان دنبالچه، به وجود می‌آید. آسیب‌دیدگی دنبالچه سبب التهاب و درد موضعی در این ناحیه میشود. درد دنبالچه، می‌تواند ناشی از علل متعددی باشد که در زیر به شرح هر یک از آن‌ها می‌پردازیم.
نیمه دررفتگی‌های استخوان دنبالچه به سمت قدام (جلو) و گاهی به سمت خلف (پشت)، اصلی‌ترین دلیل برای درد دنبالچه میباشد. در رفتگی و یا شکستگی دنبالچه، اکثراً براثر ضربه ایجاد شده و این ضربه معمولاً ناشی از زمین‌خوردن با باسن میباشد که مستقیم استخوان دنبالچه را تحت تأثیر قرار می‌دهد که گاها برای ورزشکاران اسکیت سوار نیز پیش می‌آید. اما در افراد دیگر نیز امکان پذیر است.
هنگام عمل زایمان، سر نوزاد از بالای استخوان دنبالچه عبور می‌کند و در کانال زایمان قرار می‌گیرد. گاهی اوقات این عامل سبب آسیب‌دیدگی دنبالچه یا اجزای متصل به آن شده و درد دنبالچه بعد از زایمان را در پی دارد.
انجام‌دادن کارهایی مانند اسب‌سواری یا نشستن روی یک سطح سفت برای مدت طولانی موجب وارد شدن فشار به دنبالچه میشود. این عامل می‌تواند موجب بروز درد حاد در ناحیه دنبالچه شود.
یکی دیگر از عوامل درد دنبالچه، چاقی میباشد. چاقی عاملی است که می‌تواند درد دنبالچه را به شدت بیفزاید. یکی از دلایل آن کاهش چرخش لگن میباشد که در حالت نشسته ایجاد میشود و فشارها را بدون انعطاف، مستقیماً به دنبالچه وارد می‌کند .
در مواردی هرچند نادر، درد دنبالچه می‌تواند براثر وجود یک تومور یا بروز عفونت پدید آید.
علت اصلی درد ایدیوپاتیک ناشناخته است. در حقیقت در این موارد مشخص نیست که کدام ناحیه از دنبالچه یا ساختارهای مرتبط با آن باعث درد می‌شوند. موارد زیادی وجود دارد که در آن دلیل اصلی درد دنبالچه ناشناخته است. به این درد اصطلاحاً، درد ایدیوپاتیک دنبالچه گفته میشود. در این موارد، چون علت درد مشخص نیست، پزشک تنها تلاش می‌کند که علائم بیماری را کنترل کند و علت اصلی را تشخیص دهد.
در زنان استخوان دنبالچه نسبت به مردان بلندتر میباشد و طبیعتاً همین عامل باعث افزایش درد استخوان دنبالچه در زنان نسبت به مردان شده است. همچنین در طول بارداری که هورمون‌های متعدد شل‌کننده لگن و خصوصاً پروژسترون بیشتر ترشح می‌شوند، عضلات لگن شل شده و زمینه برای تروما یا تیزه شدن دنبالچه هنگام نشستن محیا میشود. همچنین با افزایش روزبه‌روز وزن جنین گودی کمر هم افزایش می‌یابد و زمینه را برای تحریک استخوان دنبالچه و درد این ناحیه محیا می‌کند.
در برخی مواقع عفونت‌هایی مانند کیست پایلونیدال عامل درد دنبالچه می‌باشند. این عامل بسیار مهم بوده و پزشکان در معاینه دنبالچه به دنبال کیست پایلونیدال هستند. عفونت دنبالچه در آقایان شایع‌تر است که دلیل آن پرموتر بودن ناحیه لگن میباشد. بدین معنی که در اثر نشستن طولانی مدت احتمال آسیب جزئی در آقایان بیشتر است. برای درمان عفونت دنبالچه باید در مرحله ابتدایی درمان غیر جراحی و موارد پیشرفته‌تر درمان جراحی صورت بگیرد.
تشخیص علت درد دنبالچه، از طریق پزشک و با گرفتن تاریخچه کامل پزشکی بیمار و انجام یک معاینه فیزیکی میسر میشود. معمولاً از آزمایش‌های تشخیصی مانند گرفتن عکس رادیولوژی و ام‌آرآی نیز برای رد سایر علت‌هایی که می‌توانند عامل درد دنبالچه باشند، استفاده میشود.
در کل تشخیص علت درد دنبالچه، از دو طریق تشخیص فیزیکی و یا تشخیص از طریق آزمایش‌ها میسر میشود. در زیر به توضیح اشکال مختلف این تشخیص پرداخته‌ایم.
معاینه فیزیکی:
1- معاینه لگن و مقعد برای بررسی وجود توده یا تومور
2- لمس دنبالچه برای بررسی وجود حساسیت به لمس
معمولاً حساسیت به لمس، قابل‌توجه‌ترین نکته در معاینه دنبالچه میباشد. در حقیقت اگر دنبالچه نسبت به لمس حساس نباشد، درد این ناحیه ناشی از مشکل ساختاری دیگری مانند فتق دیسک بین مهره‌ای لومبوساکرال یا بیماری تخریب‌کننده دیسک خواهد بود.
انجام آزمایش‌ها:
1- گرفتن عکس رادیولوژی از ساکروم و دنبالچه
2- اسکن ام‌آرآی برای رد وجود عفونت یا تومور ستون فقرات
درمان فیزیکی اغلب نسبت به جراحی اولویت دارد و اکثر پزشکان تا جایی که امکان دارد از جراحی خودداری می‌کنند. روش‌های متعددی برای درمان درد دنبالچه وجود دارد که در اینجا به بهترین راه‌ها و روش‌های درمان پرداخته‌ایم.
دارو
تجویز برخی از داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب، به کاهش التهاب اطراف دنبالچه که معمولاً علت بروز درد است کمک می‌کنند.
کیسه سرد
قراردادن کیسه سرد یا یخ بر روی ناحیه درد در روزهای اول (در طول چند نوبت در روز) باعث تسکین درد میشود.
کیسه داغ
قراردادن کیسه داغ بر روی ناحیه درد پس از چند روز اول (در طول چند نوبت در روز) باعث تسکین درد میشود.
تزریق
تزریق موضعی داروهای بی‌حس‌کننده می‌تواند تا حدودی باعث کاهش علائم این عارضه شود. با این روش می‌توان از یک هفته تا چند سال، درد را تسکین کرد. اما باید توجه کنید که انجام این تزریق در سال نباید از سه بار بیشتر شود.
برخی مواقع، جاانداختن دنبالچه با روش دستی، باعث تسکین علائم درد میشود.
با کشیدن ملایم رباط‌های متصل به دنبالچه می‌توان بهبودی را در نواحی درد ایجاد کرد. این کار با کمک یک فیزیوتراپ، کایروپراکتور، متخصص طب فیزیکی و توان‌بخشی یا سایر متخصصان حوزه بهداشت و درمان که در این زمینه آموزش دیده‌اند، می‌تواند انجام شود.
همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، افرادی که دچار درد مداومی بوده و از درمان غیر جراحی جواب نگرفته‌اند و یا درد آن‌ها به‌خوبی کنترل نشده است، یکی از گزینه‌های درمانی درد دنبالچه برداشتن تمامی یا قسمتی از دنبالچه از طریق عمل جراحی است. جراحی برای بیمارانی توصیه میشود که بدن آن‌ها به درمان‌های اولیه پاسخ ندهد. البته در بیش از 90 درصد موارد مشکل بیمار بدون جراحی حل میشود.
اگرچه خود این عمل نسبتاً ساده است، اما این عمل به‌ندرت انجام میشود، چراکه بهبودی بعد از انجام آن برای بیمار فرایندی طولانی و ناراحت‌کننده خواهد بود.
دنبالچه، اگرچه استخوان کوچکی بوده و در مجموع متشکل از 3 الی 5 مهره است، اما به دلیل جایگیری در ناحیه حساس بدن و نقشی که دارد یک عضو بسیار مهم و موثر میباشد. دنبالچه در اثر عوامل گوناگونی ممکن است دچار آسیب بشود و این آسیب درد دنبالچه را به همراه بیاورد. البته تشخیص علل درد دنبالچه همیشه کار آسانی نبوده و در بسیاری از معاینات علت اصلی آن ناشناخته باقی می‌ماند. برای درمان درد دنبالچه روش‌های متعددی وجود دارد که اغلب آن‌ها بدون عواقب بوده و با انجام درمان‌های فیزیکی مداوا می‌شوند و تنها در مواردی بسیار نادر عمل جراحی توصیه میشود.
خوشبختانه در کلینیک تخصصی ما تیمی از متخصصین بسیار باتجربه در این زمینه فعال هستند که می‌توانند شما را به طور کامل ارزیابی کرده و از هر جهتی تحت نظر داشته باشند تا علت اصلی تشخیص داده شده و در صورت نیاز درمان شود. جهت مشاوره یا مراجعه به این کلینیک می‌توانید از لینک‌های موجود در سمت چپ صفحه استفاده کنید.تماس با کلینیک دکتر کبیر