ورزش برای دیسک کمر
ورزش برای چسبندگی دیسک کمر، سبب جلوگیری از فشردگی نخاع، بی‌حسی و ضعف عضلات قسمت پایینی بدن
یکی از شایع‌ترین عوارض پس از جراحی‌های ستون فقرات، اختلال چسبندگی می‌باشد. این چسبندگی‌ها به شکل‌های مختلفی اتفاق می‌افتند که یکی از متداول‌ترین آنها چسبندگی دیسک کمر است. این عارضه احتیاج به مداخله پزشکی نظیر دارو، ورزش و حتی جراحی مجدد دارد و حتما می‌بایست با مراجعه به پزشک متخصص درمان شود. انجام ورزش برای چسبندگی دیسک کمر می‌تواند یک روش کمک درمانی موثر باشد، لذا در این مقاله قصد داریم ضمن معرفی علائم چسبندگی دیسک کمر به بررسی فواید انجام ورزش برای چسبندگی دیسک کمر نیز بپردازیم.
آنچه در این مقاله می خوانید
کمک گرفتن از ورزش برای چسبندگی دیسک کمر
چسبندگی یکی از اختلالات ستون فقرات است که معمولا پس از اعمال جراحی کمر اتفاق می‌افتند. شایع‌ترین نوع آن چسبندگی دیسک‌های کمر بوده که طی آن، بدن برای درمان بخشی از دیسک آسیب دیده، ماده خارج شده از دیسک را با ایجاد چسبندگی مهار میکند، از این رو بخشی از دیسک به دیگر جوارح اطراف خود نظیر (مهره‌ها، اعصاب، عضلات و رباط‌ها و ...) می‌چسبد که برای درمان آن از ورزش برای دیسک کمر کمک بگیرید.
اگر چسبندگی دیسک کمر به محدوده بزرگی از دیسک گسترش یابد، می‌تواند منجر به فشردگی عصب‌ها و بروز درد‌های شدید در کمر و قسمت‌های پایینی بدن شود. همچنین، اگر دیسک به طور کامل به مهره و اعصاب چسبیده باشد، باعث فشردگی نخاع شده و بی‌حسی و ضعف عضلات قسمت پایینی بدن را به دنبال خواهد داشت.
درمان چسبندگی دیسک کمر باید با توجه به شدت و نوع چسبندگی، با روش‌های مختلفی انجام شود. ورزش هم می‌تواند به عنوان یکی از روش‌های کمک درمانی برای تسکین این بیماری مفید باشد، اما انجام ورزش برای چسبندگی دیسک کمر کافی نبوده و باید حتما از درمان‌های اساسی نظیر دارو، جراحی و غیره نیز کمک گرفت.
توجه به این نکته نیز بسیار ضروری است که قبل از انجام هرگونه ورزش می‌بایست با پزشک معالج خود مشورت کرده و ضمن کسب اجازه از وی، مناسب‌ترین ورزش برای شرایط جسمی خودتان را مشخص کنید. زیرا ممکن است برخی حرکات یا تمرین‌های ورزشی خاص برای شما مناسب نباشند.
علائم چسبندگی دیسک کمر
به خوبی می‌دانیم که هدف از انجام ورزش برای چسبندگی دیسک کمر، کاهش دادن علائم و کمک به درمان می‌باشد. بنابراین در ادامه به مهم‌ترین و شایع‌ترین علائم چسبندگی دیسک کمر اشاره می‌کنیم:
-
♦ درد: درد در ناحیه کمر شایع‌ترین علامت چسبندگی دیسکوپاتی کمر است. درد می‌تواند به صورت خفیف یا شدید در ناحیه کمر و یا پهلوها اتفاق افتاده و گاها بدون هیچ دلیلی کم یا زیاد شود.
-
♦ سختی در حرکت: افرادی که چسبندگی دیسک کمر را تجربه می‌کنند ممکن است در حین حرکت دچار سختی شده و احساس گرفتگی یا خشکی در عضلات را داشته باشند.
-
♦ محدودیت در حرکت: افراد با چسبندگی دیسکوپاتی کمر گاها توانایی انجام برخی حرکات را از دست داده و انعطاف پذیری آنها کمتر می‌شود.
-
♦ احساس خستگی: تنش و فشاری که به دلیل چسبندگی بر اعصاب گذرنده از کمر وارد می‌شود، باعث تضعیف و خستگی عضلات و اعصاب کمر و پاها شده و از این رو ممکن است افراد مبتلا در طول روز احساس خستگی و کم‌انرژی بودن داشته باشند.
-
♦ انتشار درد به لگن و پاها: اگر دیسک خیلی آسیب دیده باشد و شدت چسبندگی نیز زیاد باشد، اعصاب منتشره به اندام‌های پایینی بدن (نظیر لگن، زانوها و ران‌ها) را درگیر کرده و باعث بروز درد‌های انتقالی به این بخش‌ها می‌شود.
-
♦ سایر موارد: سردرد، شل شدن عضلات پا، احساس گزگز در پاها، تورم در منطقه کمر، تغییر رنگ پوست کمر و ...
نکته بسیار مهم در ارتباط با علائم چسبندگی دیسک کمر آن است که این علائم پیش رونده بوده و اگر درمان یا مهار نشوند، تشدید پیدا کرده و محدودیت‌های بیشتری را برای بیمار ایجاد می‌کنند. بنابراین بسیار مهم است که با مراجعه به موقع به پزشک متخصص، اقدام به درمان کنیم.
همچنین باید این نکته را بدانیم که، تشخیص این‌بیماری و انتخاب بهترین روش برای درمان آن، فقط توسط یک پزشک متخصص میسر است و پیشنهاد می‌کنیم در صورتی که هرگونه از علائم بالا را تجربه کردید، فورا به نزد یک پزشک متخصص مراجعه کنید.
فواید ورزش برای چسبندگی دیسک کمر
با توجه به اهمیت ورزش در درمان مشکلات و بیماری‌های ستون فقرات، در ادامه چند مورد از مهم‌ترین فواید ورزش برای عارضه چسبندگی دیسکوپاتی کمر را بیان می‌کنیم:
ورزش‌هایی که به بیماران دیسک کمر توصیه می‌شوند، بر روی عضلات شکم و کمر تمرکز دارند. این ورزش‌ها اگر اصولی و منظم انجام شوند باعث تقویت عضله‌هایی خواهند شد که ضمن حفظ پایداری ستون فقرات، به ستون فقرات در تحمل بار‌های وارده نیز کمک می‌کنند.
هرچه این عضلات ورزیده‌تر، آماده‌تر و قوی‌تر باشند، دیسک‌ها و مهره‌های کمر فشار کمتری متحمل می‌شوند، در نتیجه زودتر درمان شده یا کمتر نیز آسیب می‌بینند.
یکی از مهم‌ترین فواید ورزش، افزایش گردش خون در بدن است. هرچه خونرسانی به بافت‌ها بهتر انجام شود آنها اکسیژن بیشتری دریافت می‌کنند. در اینصورت فرآیند درمان و بازسازی سلول‌های بافت آسیب دیده بهتر و سریع‌تر انجام شده و بدن نیز زودتر درمان می‌شود. انجام ورزش برای چسبندگی دیسک کمر از آن جهت اهمیت دارد که به بازسازی و ترمیم دیسک آسیب دیده و بافت مجاور آن که تحت فشار مداوم قرار دارند، کمک بسیاری میکند.
ورزش انعطاف پذیری و آمادگی بافت‌های نرم بدن را افزایش می‌دهد، از این رو اندام‌ها دامنه حرکتی بیشتری پیدا کرده و احتمال آسیب دیدن آنها کمتر می‌شود. (افراد مبتلا به چسبندگی دیسکوپاتی کمر می‌بایست ورزشهای کششی را با دقت بیشتری انجام دهند، زیرا ممکن است دیسک آسیب دیده اعصاب را نیز درگیر کرده باشد)
-
♦ پیشگیری از درگیر شدن دیگر دیسک‌ها
افراد مبتلا به چسبندگی دیسکوپاتی کمر مستعد دیگر بیماری‌های ستون فقراتی می‌باشند، بنابراین انجام ورزش برای پیشگیری از درگیر شدن دیگر دیسک‌ها موثر بوده و بسیار اهمیت دارد.
کمک به ترشح چندین هورمون مفید در بدن
یکی از مهم‌ترین اتفاقاتی که حین ورزش کردن در داخل بدن رخ می‌دهد، افزایش ترشح هورمون‌های مفید در بدن می‌باشد. این هورمون‌ها به سلامت جسمی و روانی بدن کمک می‌کنند. چند نمونه از این هورمون‌ها عبارتند از:
-
♦ هورمون رشد
-
♦ هورمون اندورفین
-
♦ هورمون آدرنالین
-
♦ هورمون کورتیزول
-
♦ و...
نکته بسیار مهم اینکه فواید ورزش برای ستون فقرات قابل انکار نیست اما این را هم نباید فراموش کنیم که انجام ورزش برای افرادی که دچار بیماری‌های ستون فقراتی هستند، به هیچ عنوان نباید سرخود و بدون نظارت و تایید پزشک متخصص انجام شود.
علائم چسبندگی ستون فقرات
پیش از معرفی علائم چسبندگی ستون فقرات لازم به ذکر است که چسبندگی ستون فقرات با چسبندگی دیسک کمر کمی فرق دارد، در چسبندگی ستون فقرات، که مهم‌ترین نوع آن بیماری ساکرالیزاسیون (یا چسبندگی مهره کمر) است، دو مهرهL5 و S1 در انتهای ستون فقرات به دلایلی به هم نزدیک شده یا می‌چسبند. مهره S1 آخرین مهره ستون فقرات است که آن را به استخوان خاجی (ساکروم) متصل میکند به همین دلیل نام این بیماری ساکرالیزاسیون می‌باشد.
ساکرالیزاسیون معمولا یک عارضه مادرزادی بوده که در جنین اتفاق می‌افتد اما امکان دارد در دوران بزرگسالی نیز به صورت ثانویه رخ دهد. در ساکرالیزاسیون مادرزادی دیسک L5 - S1 که بین دو مهرهL5 و S1 قرار دارد به خوبی و به صورت کامل تشکیل نمی‌شود و در ساکرالیزاسیون ثانوی (غیر مادرزادی)، این دیسک به دلایلی تخریب شده یا تحلیل می‌رود.
حال که با چسبندگی ستون فقرات آشنا شدیم، بهتر است بدانیم که علائم چسبندگی ستون فقرات شامل چه مواردی است:
-
♦ درد مزمن در منطقه کمر و لگن
-
♦ انتشار درد به پاها
-
♦ تخریب دیسک‌های انتهایی ستون فقرات
-
♦ احساس گرفتگی در انتهای کمر
-
♦ احساس خم شدن یا غیر عادی بودن منحنی طبیعی کمر
-
♦ کاهش انعطاف پذیری در ناحیه انتهایی کمر
-
♦ کاهش خفیف دامنه حرکت در ناحیه انتهایی کمر (که ناتوان کننده نیست)
لازم به ذکر است که انجام ورزش برای بهبود چسبندگی ساکرالیزاسیون با ورزش برای چسبندگی دیسک کمر کمی تفاوت داشته و مبتلایان به این دو بیماری نمی‌توانند هردو از یک دسته حرکات ورزشی مشترک و مشابه استفاده کنند. اگر مبتلا به چسبندگی ناشی از ساکرالیزاسیون هستید، حتما باید با مشورت پزشک متخصص ورزش کنید.
ویژگی مناسب‌ترین ورزشهای دیسک کمر
همانطور که پیشتر به آن اشاره کردیم نمی‌توانیم هر حرکت ورزشی را خودسرانه آزمون و خطا کنیم زیرا ممکن است برخی حرکات یا تمرین‌های ورزشی خاص برای شرایط جسمی ما مناسب نباشند. لذا قبل از انجام هرگونه حرکت ورزش می‌بایست با پزشک خود مشورت کنیم تا او مناسب‌ترین ورزش برای شرایط جسمی ما را مشخص کند.
اما به طور کلی می‌توان گفت که انجام ورزش‌هایی که برای بیماری دیسک کمر مفید هستند می‌توانند به بهبود چسبندگی دیسکوپاتی کمر و حتی پیشگیری از آن نیز کمک کنند. بنابراین هر حرکت درمانی و هرگونه ورزش برای چسبندگی دیسک کمر باید همچون ورزشهای دیسک کمر، دارای ویژگی‌های زیر باشند:
-
♦ ابتدا بهتر است این نکته را بدانیم، زمانی که درد داریم نباید ورزش کنیم.
-
♦ تنها باید حرکاتی که پزشک آن را تایید و توصیه کرده است انجام دهیم.
-
♦ تحت هیچ شرایطی نباید انجام حرکات ورزشی باعث بروز درد شوند.
-
♦ حرکات باید به شکلی انجام شوند که بدون وارد کردن فشار بر ستون فقرات و بافت سخت آن، فقط عضلات کمر و شکم را فعال کنند و تحت فشار قرار دهند.
-
♦ حرکات ورزشی باید ساده، کم فشار و کوتاه مدت، اما با تعداد تکرار بالا انجام شوند تا زودتر نتیجه دهند.
-
♦ استفاده از وزنه‌های بدنسازی در این حرکات ورزشی ممنوع است.
-
♦ تقویت عضلات کمر نباید باعث آسیب دیدن عضو دیگری همچون گردن یا زانو شود.
-
♦ باید از ورزش‌هایی که شامل حرکات شدید پرشی هستند خودداری کنیم.
-
♦ باید از اکتفا به مقالات، عکس‌ها و فیلم‌های موجود در اینترنت برای یادگیری نحوه انجام صحیح هر حرکت ورزشی اجتناب کرده و این تمرین‌ها را از پزشک یا تراپیست متخصص یاد بگیریم.
-
♦ تعداد تکرارها و مدت زمان انجام حرکات به شرایط بدنی هر فرد بستگی دارد و در افراد مختلف متفاوت است. (برای همه یک دستورالعمل ثابت وجود ندارد)
چند نمونه ورزش برای چسبندگی دیسک کمر
می‌دانیم انجام ورزش برای چسبندگی دیسک کمر می‌تواند کمک کننده باشد، اما قطعا کافی نیست. ورزش تنها می‌تواند به بهبود علائم و تسکین درد و همچنین تسریع روند بهبودی کمک کند، اما نمی‌تواند باعث درمان و ریشه‌کن شدن عامل اصلی بیماری شود. بنابراین نباید آن را به عنوان یک راهکار درمانی دانسته و از پیگیری سایر روش‌های درمانی غافل شد. در ادامه چند نمونه از ورزش‌هایی که ممکن است برای چسبندگی دیسکوپاتی کمر مفید باشند را بررسی می‌کنیم:
ورزش پیاده روی یکی از ساده‌ترین، ایمن‌ترین و موثرترین ورزشهای مناسب برای اکثر بیماری‌های ستون فقرات می‌باشد. اگر به صورت منظم بر روی زمین‌های هموار (نه زمین شیبدار) پیاده‌روی کنیم، علاوه بر بهبود علائم چسبندگی ستون فقرات و کاهش درد ناشی از آن، موارد مثبت و مفید ذیل نیز حاصل می‌شوند:
-
♦ تقویت عضلات پا، لگن و کمر
-
♦ افزایش دامنه حرکت مفاصل لگن
-
♦ افزایش انعطاف پذیری بافت نرم (ماهیچه‌ها و رباط‌ها و تاندونها)
-
♦ بهبود گردش خون در بدن
-
♦ تسریع روند بهبودی
-
♦ کاهش احتمال درگیر شدن دیگر دیسک‌های سالم
-
♦ و...
-
♦ راه رفتن در داخل آب
برای اکثر بیماران مبتلا به مشکلات زانو و مشکلات ستون فقرات (خصوصا دیسک‌های کمر)، راه رفتن در داخل آب یک ورزش بی‌نظیر می‌باشد. این ورزش هم مانند پیاده روی ساده، ایمن و بسیار موثر است زیرا آب بدون آنکه فشار قابل توجهی بر بافت سخت ستون فقرات (مهره‌ها، مفاصل و دیسک‌ها) وارد کند، بافت نرم (عضلات، تاندونها، رباط‌ها) را تحت فشار گذاشته و مجبور به ورزیده‌تر و آماده‌تر شدن میکند.
-
♦ حرکات ساده یوگا و و تمرینات ساده کششی
حرکات یوگا خصوصا حرکات کششی ساده آن می‌توانند به افزایش انعطاف پذیری بیشتر ستون فقرات کمک کرده و آن را ورزیده‌تر و آماده‌تر نگاه دارند. اما نکته بسیار مهم در ارتباط با این حرکات آن است که به هیچ عنوان نباید خودسرانه انجام شوند، زیرا بدن افرادی که دچار چسبندگی در ستون فقرات هستند (خصوصا افرادی که پس از جراحی به آن مبتلا شده‌اند) حساس بوده و اگر حرکات مذکور را به شکلی نادرست یا بیش از آستانه مجاز آنها انجام دهند، ممکن است نتیجه عکس بگیرند. (اینگونه حرکات حتما می‌بایست تحت نظارت یک مربی خبره و همچنین پزشک متخصص انجام شوند)
-
♦ چند نمونه تمرین ورزشی تقویتی و اصلاحی معروف
-
♦ حرکت پل
-
♦ حرکت سگ پرنده
-
♦ حرکت بغل کردن زانو
-
♦ حرکت اسکات دیواری
-
♦ حرکت پلانک
-
♦ و...
باید بدانیم که حتی انجام دادن حرکت‌های ورزشی معروف که در بسیاری از منابع آموزشی توصیه می‌شوند نیز برای همه افراد مناسب نیست و این پزشک متخصص خودتان است که باید حرکات مناسب را متناسب با وضعیت فیزیکی شما برایتان مشخص و تجویز کند. بنابراین توصیه می‌کنیم که از خود درمانی کردن جدا بپرهیزید.
عوارض بی‌توجهی و انجام ندادن ورزش برای چسبندگی دیسک کمر
هرچند که ورزش یک درمان قطعی برای بیماری‌های ستون فقرات به حساب نمی‌آید اما انجام منظم ورزش به شکل صحیح و اصولی و به میزان مناسب، می‌تواند به کاهش علائم این گونه بیماری‌ها خصوصا اختلال چسبندگی دیسکوپاتی کمر کمک کند. بنابراین انجام ورزش از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بوده، لذا در ادامه قصد داریم چند نمونه از متداول‌ترین عوارض بی‌توجهی و انجام ندادن ورزش برای چسبندگی دیسک کمر را بیان کنیم:
-
♦ افزایش درد: عدم انجام ورزش می‌تواند باعث کاهش عملکرد عضلات کمر و موجب افزایش فشار بر روی دیسک‌ها شود. این باعث افزایش درد در ناحیه کمر و لگن و حتی افزایش درد‌های ارجاعی در پاها می‌شود.
-
♦ ضعف و تنبلی عضلات: افراد مبتلا به چسبندگی کمر برای آنکه از بروز درد می‌ترسند، از انجام ورزش خودداری کرده و همین باعث کاهش قدرت عضلات کمر و تنبلی آنها می‌شود. از طرف دیگر این بیماری اعصاب گذرنده از کمر را تحت تاثیر قرار داده و همین باعث می‌شود که رفته رفته تحلیل روند.
-
♦ بیشتر شدن دیگر عوارض: همانطور که گفتیم این بیماری یک عارضه پیش رونده است، هرچه بیماری پیشرفت کند عوارض آن نیز بیشتر و شدید‌تر می‌شوند. عدم درمان بیماری و بی‌توجهی به توصیه‌های پزشک از جمله ورزش، منجر به تشدید بیماری و افزایش عوارض آن می‌شود.
-
♦ کاهش انعطاف پذیری: چه در افرادی که درگیر بیماری هستند و چه در افراد سالم، عدم انجام ورزش باعث کاهش انعطاف پذیری بافت نرم (خصوصا عضلات) و افزایش سفتی و خشکی آنها می‌شود. این اتفاق در بیمارانی که به چسبندگی دیسک کمر مبتلا هستند، می‌تواند دردسر ساز باشد.
-
♦ افزایش وزن: افزایش وزن در تمام افرادی که به بیماری‌های ستون فقراتی دچار هستند، یک چالش جدی و مشکل ساز می‌باشد، بنابراین انجام منظم ورزش برای پیشگیری از افزایش وزن لازم و ضروری است.
-
♦ افزایش محدودیت در حرکت: اگر این بیماری درمان و متوقف نشود، بیمار دچار مشکلاتی در انجام فعالیت‌های روزمره خود می‌شود. فعالیت‌های ساده‌ای همچون خم شدن، برخاستن از صندلی، حمل اجسام، رانندگی و غیره، از اینگونه محدودیت‌ها می‌باشند.
-
♦ افت کیفیت زندگی: با رخ دادن مواردی که ذکر کردیم، بدیهی است که کیفیت زندگی شخص به صورت جدی تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
سخن پایانی
همانطور که از این مقاله دریافتیم، انجام ورزش می‌تواند یک اقدام کمک درمانی بی‌نظیر در بیماری‌های ستون فقراتی از جمله آسیب‌های دیسک کمر باشد، همچنین دریافتیم که هر ورزشی مناسب هر بیمار نیست و برای یافتن بهترین ورزش برای چسبندگی دیسک کمر، باید از یک متخصص که بر وضعیت جسمی ما آگاه هست کمک بگیریم. توصیه می‌کنیم اگر علائم چسبندگی دیسکوپاتی کمر را تجربه کردید، پیش از خود درمانی به پزشک مراجعه کنید تا ابتدا ریشه این علائم را شناسایی کرده و سپس روش‌های درمانی مناسب آن را به شما معرفی کند.