ورم پا
ورم پا بعد از عمل جراحی ساق پا؛ از عوارض احتمالی در پی آسیب‌های ناشی از جراحی
تورم و التهاب، پاسخ های طبیعی بدن به آسیب ناشی از جراحی هستند. با این حال، ورم پا بعد از عمل جراحی ساق پا و التهاب بیش از حد می تواند منجر به کاهش سرعت روند بهبودی و درد اضافی در طول دوره بهبودی شود و حرکت را دشوار سازد. یادگیری نحوه کاهش ورم پا پس از جراحی پا به شما کمک می کند سریعتر بهبود یافته و سریعتر به تحرک کامل برگردید.
آنچه در این مقاله می خوانید
ورم پا بعد از عمل جراحی ساق پا ناشی از چیست؟
دلایل زیادی می‌تواند زمینه ساز تورم باشد. معمولاً به صورت افزایش اندازه ناحیه آسیب دیده بدن یا تغییر شکل ظاهر می شود. ممکن است متوجه گرما و درد در اطراف همان ناحیه شوید، اما نه همیشه. تورم می تواند به دلایل زیادی ایجاد شود. اغلب نگران کننده نیست و نسبتاً به راحتی قابل درمان است. گاهی اوقات می تواند نشانه ای از اتفاق جدی تری باشد و باید در اسرع وقت به پزشک یا متخصص خود اطلاع داده شود.
احتمال آن وچود دارد که بسیاری از افراد طی چند روز یا حتی در هفته نخست پس از اقدام به جراحی تورم متوسط تا شدید و برای 3 تا 6 ماه پس از جراحی تورم خفیف تا متوسط در ساق پا را تجربه کنند.
ورم پا بعد از عمل جراحی ساق پا رویدادی کاملاً طبیعی است. هنگامی که بدن شروع به التیام خود می کند، هزاران سلول به ناحیه آسیب دیده بدن فرستاده می شود. این بخشی از اولین مرحله بهبودی است که تحت عنوان مرحله التهابی شناخته می‌شود. هجوم تمامی این سلول ها به ناحیه تحت جراحی منجر به تشدید تورم می‌شود. در مورد جراحی اندام تحتانی، تورم تشدید خواهد شد چرا که پا عضوی وابسته است، یعنی بسیار پایین تر از سطح قلب قرار دارد و نیروی گرانش باعث تجمع مایعات بیشتر در ساق پا می‌شود.
پیروی از روش‌های پس از عمل پزشک و رعایت نکاتی ساده در مورد چگونگی کاهش تورم پس از جراحی پا می‌تواند به بهبودی و بازگشت سریعتر به زندگی روزمره کمک کند.
با وجود انکه اکثر اوقات ورم پا بعد از جراحی ساق پا یکی از پیامدهای دستکاری بافت‌ها بوده و با گذشت زمان و بالا نگه داشتن پا کاهش پیدا می‌کند اما گاهی می‌تواند هشداری برای وقوع یک رویداد جدی مثل لخته شدن خون یا DVT باشد.
در برخی موارد نیز گچ گیری اشتباه یا بیش از حد سفت پس از جراحی یا جااندازی می‌تواند منجر به فشردگی عروق در ناحیه و عدم گردش خون مناسب ساق پا شود و همین مسئله عامل آسیب جدی به بافت‌های پایین محل قطع جریان خون وجود دارد.
علل متداول ورم بعد از عمل جراحی ساق پا چیست؟
علل مرتبط با ورم بعد از عمل جراحی ساق پا بر اساس مکانیسم تقسیم می شود. آیا تورم مربوط به مایعات زیاد در بدن است؟ یا به مورد پیچیده تری مشکوک هستیم؟
-
♦ ترمبوز ورید عمقی (DVT) یا لخته شدن خون در سیاهرگ های عمق پا
زمانی که در وریدهای عمق ساق پا لخته خون ایجاد شود، این مسئله می‌تواند منجر به ورم پا پس از عمل جراحی ساق پا شود. ترمبوز ورید عمقی می‌تواند در صورت حرکت به سمت ریه و قلب منجر به آمبولی ریوی و یا سکته مغزی و قلبی فرد گردد و از همین رو درمان آن در اولویت است.
علائم این بیماری به طور معمول شامل درد و تورم در ناحیه آسیب دیده خصوصا در این مورد تورم در ساق پا خواهد بود.
جراحی از دلایل اصلی لخته شدن خون موسوم به"ترومبوز ورید عمقی" است. در واقع، هر زمان که متوجه تورم یکی از پاهایتان شدید بیش از شرایطی که تورم در هر دو پا را تجربه می‌کنید، جای نگرانی دارد. اگر بعد از عمل جراحی یک پای شخص دچار تورم شد، بد نیست که به احتمال لخته شدن خون فکر کنید. لختگی خون یک وضعیت اورژانسی است که نیازمند تشخیص و درمان فوری است.
-
♦ ورم پا بعد از عمل جراحی ساق پا به دلیل حجم بالای مایعات در بدن
در طول فرآیند جراحی، بیماران اغلب مایعات فراوانی مصرف می کنند. از سوی دیگر مایعات در بدن بسیاری از بیماران در حین جراحی تجمع می‌کند و تبدیل به ادم می‌شود. بنابراین، گاهی پس از جراحی ممکن است پاها متورم شوند علت این مسئله به دلیل مایعات فراوانی است که در بدن وجود دارد.
دلیل بروز چنین اتفاقی کمی پیچیده است، با این حال این مسئله به این واقعیت وابسته است که جراحی همچون فرآیند آسیب به بدن است. خوشبختانه، اکثر بیماران بلافاصله مایعات اضافی بدن خود را دفع می کنند. با بروز این اتفاق، رفته رفته تورم پاها نیز کاهش می یابد. با این حال، گروه دیگری از بیماران برای دفع مایعات اضافی بدن خود نیازمند کمک هستند، بنابراین تشخیص این مسئله مفید است.
-
♦ معضل نارسایی کلیه و قلب
جراحی با اعمال فشار بیش از حد به بدن، می تواند منجر به از کار افتادگی قلب و کلیه ها شود. به عنوان مثال، گاهی به دلیل فشار بیش از حدی که جراحی به بدن بیمار وارد می‌کند ممکن است بیمار دچار حمله قلبی شود. مشکل نارسایی در قلب یا کلیه های بیمار منجر به تجمع مایعات در بدن می‌شود. این مایعات با انتقال به پاها باعث تورم پا می‌شود.
-
♦ ادم وابسته بعد از جراحی
بسیاری از بیماران پس از جراحی تحرک بالایی ندارند. چنانچه برای مدت زمان طولانی روی صندلی بنشینید، به طور معمول پاهایتان در راستای قلب شما نبوده و پایین تر خواهد بود. در اثر این تفاوت سطح بین پاها و قلب مایعات بدن در اثر نیروی گرانش، در پاها تجمع می یابد و عدم تحرک بیمار پس از جراحی اوضاع را به مراتب بدتر می کند.
با تحرک و راه رفتن، بدن ما مایعات را از پاهایمان خارج می کند. بنابراین، در صورت عدم تحرک کافی، مایعات در اندام‌های تحتانی بدن جمع می‌شود. از سوی دیگر، هنگامی که تحرک خودتان را بالا می‌برید، تورم به میزان قابل توجهی کاهش خواهد یافت.
به طور معمول لنف ادم در طی ماه ها و سالیان متمادی ایجاد خواهد شد. با این حال جراحی با آسیب رساندن به غدد لنفاوی می تواند به لنف ادم منتهی شود. بیمارانی که در معرض خطر لنف ادم هستند احتمالاً پس از جراحی دچار تورم شوند، حتی اگر خود این جراحی به طور مستقیم منجر به آسیب دیدگی لنفاوی نشود.
-
♦ لخته شدن خون ناشی از گچ گیری نامناسب یا بیش از حد سفت
گاهی پس از جراحی ساق یا جاندازی ساق پا ضروری است برای بیمار گچ گرفته شود، اگر گچ گیری به شکل اشتباه صورت گیرد یا بیش از حد سفت انجام شود، می‌تواند منجر به فشرده شدن عروق در ساق پای بیمار و گردش نامناسب خون در ساق پا شود و همین مسئله عامل اصلی آسیب‌های جدی به بافت‌های پایین محل قطع جریان خون و تورم خواهد شد.
سندرم کمپارتمان باعث می‌شود عروق ناحیه مورد نظر تحت فشار قرار گرفته بسته شود و دیواره‌ها روی هم و خونرسانی به سلول‌های پایین محل آسیب قطع شود و بافت دچارشود، از همین رو این بیماری یک معضل اروژانسی است و باید فوراً کچ بیمار باز شود. در صورت تعویق در روند درمان احتمال دارد بافت از بین برود و بمیرد.
مواردی که علائم DVT وجود داشته باشد یعنی ورم ناگهانی و یک طرفه در پای فرد، درد، تنگی نفس، درد قفسه سینه، سرفه خونی، افزایش ضربان قلب، افزایش تعداد تنفس باشد بیمار باید برای جلوگیری از ازدست رفتن زمان طلایی درمان فوراً به اورژانس مراجعه کند چرا که خطر وجود آمبولی ریه وجود دارد.
نحوه کاهش ورم پا بعد از عمل جراحی ساق پا چگونه است؟
روش های مختلفی برای کاهش تورم بعد از جراحی پا و کاهش درد وجود دارد. در اینجا برخی از موثرترین راه‌هایی که می توانید به بهبودی خود کمک کنید آورده شده است.
هر بیمار می تواند با انجام برخی تمرینات پیشنهادی که توسط تیم مراقبت های بهداشتی پس از عمل جراحی ارائه می شود، ورم پا بعد از عمل جراحی ساق پا را کاهش دهد. بالا نگه داشتن پا روی بالش در رختخواب طی چند ساعت در روز و استفاده از جوراب های فشرده‌ساز طبی نیز کمک کننده خواهد بود.
شاید ارزش آن را داشته باشد که از یک کیسه یخ برای کاهش تورم استفاده کنید. کمپرس یخ یا کمپرس سرد برای کاهش تورم و التهاب مفاصل و بافت اطراف آن بسیار موثر است.
ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی احتمالاً استفاده از کیسه یخ را 3 تا 4 بار در روز و هر بار حدود 20 دقیقه توصیه می کنند. چنانچه هیچ شواهدی مبنی بر بهبودی مشاهده نکردید یا تصور می‌کنید استفاده از کیسه یخ ممکن است در درازمدت مفید واقع شود، بهتر است با فیزیوتراپ یا پزشک خود صحبت کنید. بعد از چند هفته، اعمال کیسه گرم نیز می تواند کمک کننده باشد.
حتماً با پزشک خود مشورت کنید تا ببینید آیا جوراب های فشرده‌ساز برای شما پس از جراحی مناسب هستند یا خیر.
دستورالعمل های پزشک خود را برای مراقبت های بعد از جراحی دنبال کنید. همچنین، برای جلوگیری از عفونت‌ها، که می‌تواند منجر به تورم یا بدتر شدن تورم طبیعی پس از جراحی شود، حتماً اقدامات احتیاطی را انجام دهید.
در صورت مشاهده علائم مرتبط با عفونت با پزشک خود تماس بگیرید. توجه به علائم عفونت پس از جراحی بسیار مهم است، و در برخی موارد، تورم ممکن است نشان دهنده عفونت باشد. در صورت مشاهده تورم همراه با هر یک از علائم زیر با پزشک خود تماس بگیرید:
-
♦ سرخی
-
♦ احساس گرما در اطراف ناحیه متورم
-
♦ درد
-
♦ تخلیه چرک از محل جراحی
-
♦ استشمام بوی بد و نامطبوع از محل زخم
-
♦ تجربه تب یا لرز
ورم پا بعد از عمل جراحی ساق پا تا چند وقت باقی می‌ماند؟
احتباس آب و تورم بعد از جراحی مسئله غیرمتداولی محسوب نمی‌شود. اغلب تورم پا در 5 تا 10 روز نخست پس از جراحی در بدترین حالت خود قرار دارد. در صورت دستور جراح، باید از جوراب‌های فشرده‌ساز استفاده کنید، به‌ویژه اگر تا پایین ساق پا تورم دارید. بهترین درمان برای کاهش تورم بعد از جراحی بالا نگه داشتن آن از سطح بدن است.
آیا ورم پا بعد از عمل جراحی ساق پا زندگی را تهدید می کند؟
ورم پا پس از عمل جراحی ساق پا در برخی موارد می تواند طبیعی باشد، با این حال اگر به صورت کاملاً ناگهانی، غیرقابل توضیح یا همراه با علائم دیگری تورم در ساق پا را تجربه می‌کنید، با یک متخصص مراقبت های بهداشتی تماس بگیرید. برخی از مشکلات سلامتی که منجر به تورم در پاها می شود، اگر بدون درمان رها شوند می تواند تهدید کننده زندگی باشد.
نحوه پیشگیری از ورم پا بعد از عمل جراحی ساق پا چگونه است؟
همانطور که پیشتر اشاره کردیم بروز اندکی تورم پس از جراحی در ناحیه تحت جراحی کاملاً طبیعی است و جای نگرانی نخواهد بود اما تورم بیش از حدی که پس از یک هفته از جراحی همچنان پابرجاست و یا تشدید شده و با علائم دیگری همراه است نیازمند بررسی جدی توسط پزشک متخصص است تا علت ریشه آن مشخص شده و نسبت به درمان اقدام گشود. در ادامه این مطلب به اقداماتی اشاره شده است که انجام آنها برای پیشگیری از بروز ورم پا بعد از عمل جراقی ساق پا ضروری است:
-
♦ ضروری است پیش از انجام کارهای روزانه خود از پوست خود حافظت نمایید تا دچار عفونت نشوید. ایجاد بریدگی یا سوختگی روی پوست قادر است پوست شما را مستعد ابتلا به عفونت پس از اقدامت به جراحی ساق پا نماید که این مسئله خود زمینه ساز ایجاد تورم در ناحیه است. برای حفاظت بیشتر خود می‌توانید حین انجام امور نظافتی روزانه یا کارهای باغبانی و یا اقداماتی که ممکن است با آلودگی زیادی همراه باشد از دستکش‌های ضخیم استفاده کنید. نکته حائز اهمیت دیگر در حفاظت از پوست مراقبت در خورد کردن مواد غذایی یا کار با اجاق گاز می‌باشد.
-
♦ به علاوه شستشوی مداوم دست‌ها بسیار ضروری است. برای انجام اقدامات مراقبتی از زخم ناشی از جراحی نیز شستشوی دست‌ها ضروری است. چرا که آلودگی دست‌های کثیف قادر به ایجاد باکتری‌های عامل عفونت و تورم شوند. برای تاثیر بهتر شستشوی دست از پیشگیری از عفونت توصیه می‌شود حتما دست‌ها را به دقت و با آب و صابون و یا مواد شوینده بهدشاتی بشویید تا آلودگی‌های دست کاملاً از بین برود.
-
♦ تا هفته پس از اقدام برای جراحی انجام اقدامات مرتبط با گرفتن خون یا تزریق جداً خودداری کنید. سوراخ شدن پوست در اثر سوزن مخصوص خونگیری یا تزریق احتمال دارد ریسک عفونت نواحی اطراف محل جراحی را به میزان قابل توجهی افزایش دهد. ضروری است بیماران در صورت نیاز به اصلاح اقدامات احتیاطی بیشتری را در پیش بگیرند و به جای استفاده از تیغ از رویکردهای دیگری استفاده کنند.
علت ورم پا بعد از عمل پلاتین چه مواردی خواهد بود؟
اصلی ترین علت ورم پا بعد از عمل پلاتین عفونت ناشی از پلاتین در پا ساق گاهی ممکن است پلاتین مورد استفاده در جراحی پا منجر به تضعیف یا تحت تاثیر قرارگیری سیستم ایمنی بدن شده و خود زمینه ساز عفوتت پا گردد. علت بروز عفونت به احتمال بسیار برداده‌های پلاتین است که از سطح جدا شده و با ورود به گردش خون منجر به عفونت خواهد شد.
هرچند گاهی علت ورم پا بعد از عمل پلاتین به دلیل آسیب بافت‌های نرم اطراف پلاتین ممکن است بروز کند که پس از چند روز و با طی روند بهبودی رفته رفته بهتر خواهد شد.
ورم دست و پا بعد از عمل جراحی
ورم دست و پا بعد از عمل جراحی از جمله تعویض مفاصل و یا پلاتین گذاری در دست و پا چنانچه در چند روز نخست جراحی بروز کند امری طبیعی و واکنش بدن نسبت به آسیب دیدگی بافت در طی برش جراحی است که بدون نیاز به درمان خاص و با طی شدن روند بهبودی بیمار رفع خواهد شد.
در حقیقت می‌توان گفت ورم دست و پا بعد از عمل جراحی به دلیل برهم خوردن تعادل شیمیایی طبیعی بدن در داخل سلول‌ها و یا بافت‌ها و در نتیجه ایجاد عفونت در آنها است.
گاهی نیز ممکن است تورم به دلایل دیگری از جمله مصرف برخی داروها پس از جراحی، آسیب مکانیکی در حین جراحی و یا بیماری‌های زمینه‌ای دیگری باشد که بیمار بدان‌ها مبتلا است.
توصیه می‌کنیم در صورت بروز هرگونه تورم در دست و پا پس از جراحی ابتدا به خود ناراحتی راه نداده و در صورت عدم بهبود تورم پس از گذشت چند روز در اسرع وقت به پزشک متخصص مراجعه نمایید تا علت آن مشخص شده و در صورت نیاز اقدامات درمانی انجام شود.
علت ورم پا بعد از بخیه
در خصوص علت ورم پا بعد از بخیه باید بگوییم همچون هر زخم دیگری احتمال بروز عفونت در بخیه وجود دارد. هر زمان که در اطراف زخم بخیه خود شاهد قرمزی، تورم، گرما، حساسیت به لمس، نشت ترشحات بدبو و خون بودید نشان دهنده عفونت بخیه است.
در ادامه قصد داریم به اصلی ترین علت ورم پا بعد از بخیه اشاره کنیم؛ یکی از علل می‌تواند تمیز نشدن مناسب زخم، عدم ایجاد اقدامات بهداشتی پیش از جراحی، آلودگی چاقو و یا تیغ جراحی و درنهایت ضعیف بودن سیستم ایمنی بدن خواهد بود.
به طور معمول زخمهای ناشی از جراحی طی چند لایه مختلف ترمیم خواهد شد. در طی بهبودی زخم ناشی از جراحی، ضخامت زخم ها این لایه ها افزایش مییابد تا در نهایت به حالت طبیعی خود باز گردند. به احتمال بسیار چنین پروسه ای طی چندین ماه به طول خواهد انجامید.
ورم بخیه پس از جراحی تنها در شرایطی می‌تواند نگران کننده باشد که از زخم ترشحات بدبویی ترشح کرده و یا خونریزی نماید. در چنین شرایطی ضروری است برای پیگیری علت تورم و درمان آن در اسرع وقت به یک پزشک متخصص مراجعه نمایید.
سخن پایانی
ورم پا بعد از عمل جراقی ساق پا بسیار شایع است و معمولا جای نگرانی نیست. هرچند احتمال آن وجود دارد که برای برخی ناراحت کننده باشد.
انجام یک عمل جراحی می تواند برای هر کسی رویدادی نگران کننده باشد. این مسئله‌ای نیست که کسی آن را دوست داشته باشد و امیدواریم برای کسی اتفاق نیفتد. تورم بخش کاملاً طبیعی بسیاری از عملیات‌ها را تشکیل می‌دهد که دلیل آن تأثیر اجتناب‌ناپذیری است که بریدن بافت‌ها و ترمیم بدن ما می‌تواند داشته باشد.
هر برشی که برای بهبود وضعیت بیماران انجام می‌شود، می‌تواند باعث ایجاد تورم شود. این مسئله واکنش طبیعی است که برای انتقال مواد شیمیایی شفابخش صحیح و بلوک‌های ساختمانی به ناحیه‌ای که برای کمک به ترمیم و بازیابی مورد نیاز است انجام می‌شود تا زمانی که بهبودی اتفاق می‌افتد، این مواد شیمیایی در ناحیه باقی بمانند.
در غیر این صورت، این مواد شیمیایی و بلوک‌های ساختمانی نسبتاً سریع به داخل و خارج از منطقه آسیب دیدخ منتقل می‌شوند و این ممکن است به این معنی باشد که بهبودی کامل رخ نمی‌دهد.