آیا بی حسی دست و پا مساله مهمی است؟
بی حسی دست و پا عارضه‌ای است که همه ما در طول زندگی آن را تجربه کرده‌ایم. این عارضه می‌تواند در طول روز و یا حتی در طول شب موقع خواب برایمان پیش آید. بی حس شدن دست و پا به حالتی از بی حسی اعضای بدن گفته می‌شود که همراه با سوزن‌سوزن شدن، گزگز و سرد‌شدن دست و پا باشد که در صورت تحریک عصب ناحیه‌ای از بدن این بی حسی به وجود می‌آید. این عارضه ممکن است مزمن یا شدید باشد اگر این بی حسی زیاد اتفاق می‌افتد و یا همراه با علائم دیگری باشد ممکن است نشان از یک بیماری باشد. در این مقاله به مهم‌ترین علت‌های به وجود آمدن این عارضه و بهترین راه‌های درمان آن می‌پردازیم.
آنچه در این مقاله می خوانید:
علت بی حسی دست و پا چیست؟
سوال خیلی از افراد که مدام دچار بی حسی دست و پا می‌شوند این است که آیا بی حس شدن دست و پا نشان از یک بیماری خاصی است؟ برای بی حسی دست به چه دکتری مراجعه کنیم؟ این عارضه می‌تواند علت‌های ساده یا خطرناک داشته باشد. علت بی حسی پا و دست این است که جریان خون به این نقاط کم شده که این به دلیل نشستن‌های طولانی‌مدت در یک حالت، نشستن به صورتی که پاها روی هم قرار دارند یا خوابیدن روی بازوها است. اما اگر شدید باشد می‌تواند علت آن آسیب شدید به اعضای مختلف بدن و وارد شدن فشار به اعصاب خارج مغز و نخاع باشد که به این مشکل، نوروپاتی محیطی می‌گویند. برای بررسی دلایل مختلف آن باید با پزشک مشورت نمایید و در صورت تایید بیماری، درمان را آغاز کنید. در اینجا به علل دیگر بی‌حسی دست و پا می‌پردازیم:
بیماری دیابت
یکی از رایج‌ترین علل بی حسی دست و پا بیماری نوروپاتی دیابتی است که در صورت ابتلا به آن احساس گزگز از ناحیه پاها شروع می‌شود در واقع بی حسی از اولین نشانه‌های ابتلای افراد دیابتی به این بیماری است و گاهی به دست‌ها هم آسیب می‌رساند. آسیب عصبی در نوروپاتی دیابتی، به دلیل غلظت بالای قند در جریان خون است حدود یک سوم عارضه نوروپاتی مربوط به این بیماری است.
سندرم گیر افتادن عصب
این سندرم، در اثر گیر افتادگی عصب در نقاط مختلف بدن ایجاد می‌شود که باعث اختلال در فعالیت آن عضو خواهد شد. سندرم گیر افتادن عصب انواع مختلفی دارد که شایع‌ترین آن سندرم تونل کارپال (گرفتگی عصب در مچ دست) است. انواع سندرم‌ها‌ی گیر افتادن عصب به دلیل فعالیت‌های اذیت کننده و سنگین ، حمل اجسام سنگین روی شانه و... به وجود می‌آید. که ممکن است علائم بی حسی پا و دست با احساس سوزش و درد ناشی از تیر کشیدن همراه باشد. لازم به ذکر است در موارد خیلی نادر این سندرم باعث فلج شدن عضو می‌شود.
فتق دیسک
بی حسی ساق و کف پاها، می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد اما اغلب به دلیل فتق دیسک کمر است. فتق دیسک کمر (بیرون زدگی دیسک بین مهره‌ای) به عصب ما (سیاتیک) فشار می‌آورد و در اثر این فشار، دیسک کمر و بی حسی پاها، خواب‌رفتگی و درد در پایین کمر احساس می‌شود. فتق دیسک ممکن است با علائمی چون بی اختیاری در ادرار و مدفوع، از دست دادن تعادل و حتی فلجی همراه باشد. فتق دیسک معمول در سنین میان‌سالی و همچنین برای افرادی که فعالیت سنگین انجام می‌دهند ایجاد می‌شود. فتق دیسک می‌تواند در گردن باشد که اغلب مواقع بی حسی به دست‌ها وارد می‌شود، درمان دیسک گردن کمی سخت است.
بیماری‌های سیستمیک
ابتلا به بیماری‌های نارسایی کلیه، کبد، سیستم قلبی و عروقی و تومورها می‌تواند باعث گزگز و بی‌حسی دست و پا شود. انواع بیماری سیستمیک:
-
♦ نارسایی کلیه: عوارضی مانند فشارخون بالا یا دیابت می‌تواند باعث نارسایی کلیه شود که وقتی کلیه‌ها نتوانند به خوبی کار کنند، مایعات و مواد زائد در بدن جمع می‌شود و این باعث آسیب عصبی شده که باعث گزگز در پاها و کف پاها می‌شود.
-
♦ بیماری کبدی: مشکلات کبدی ممکن است باعث احساس گزگز و بی حسی پاها شود. این مشکلات می‌تواند به دلیل وجود بیماری مثل دیابت، عفونت هپاتیت c، و یا بیماری کبد الکلی باشد.
-
♦ بیماری قلبی: زمانی که رگ‌های خونی باریک شوند خون‌رسانی به قسمت‌هایی از بدن کم می‌شود که این نتیجه تجمع کلسترول و سایر پلاک‌های چربی بر دیواره داخلی است و این باعث بی حس شدن دست و پا می‌شود. بی حسی ناشی از بیماری قلبی ممکن است با رنگ پریدگی و احساس سردی در پوست همراه باشد.
کمبود ویتامین
واقعیت این است که تعداد زیادی از افراد جامعه دچار کمبود ویتامین هستند. یکی از علل بی حسی دست و پا کمبود ویتامین در بدن است. این ویتامین‌ها مثل:
-
♦ ویتامین D
-
♦ ویتامین B12
-
♦ کمبود ویتامین E
-
♦ منیزیم
-
♦ کمبود کلسیم
تمامی این ویتامین‌ها نقش اساسی در حفظ سلامت اعصاب دارند.
اعتیاد به مصرف الکل
مصرف زیاد الکل باعث نوروپاتی محیطی می‌شود که به بافت عصبی آسیب می‌زند، و باعث بی حسی دست و پا می‌شود. در افراد الکلی ممکن است به دلیل فقر ویتامین و تیامین در نتیجه تغذیه ضعیف این حالت ایجاد شود.
مسمومیت
قرار گرفتن افراد در معرض فلزات سنگین مانند جیوه، سرب و آرسنیک و سایر مواد شیمیایی می‌تواند باعث نوروپاتی محیطی شود و فرد احساس بی حسی در دست و پا را تجربه کند.
عفونت
علت کرختی و بی حسی پا و دست می‌تواند وجود عفونت ویروسی یا باکتریایی در بدن باشد که به اعصاب شما آسیب می‌رساند. برخی از این ویروس‌ها مانند اچ آی وی، بیماری لایم، زونا، هپاتیت B وC ، سیتومگالوویروس که با مراجعه به پزشک می‌توانید عفونت را درمان کنید.
بیماری‌های خود ایمنی
در بیماری‌های خود ایمنی سیستم ایمنی اعصاب را هدف قرار می‌دهد و باعث نوروپاتی محیطی می‌شود. بیماری خود ایمنی شامل:
-
♦ آرتریت روماتوئید
-
♦ ام اس
-
♦ لوپوس
-
♦ بیماری سلیاک
مشکلات مادرزادی
بیماری شارکو ماری یک مشکل مادرزادی عصبی است که غیر قابل درمان است و می‌تواند باعث نوروپاتی محیطی شود. در اثر آن دست‌ها و پاها بی حس می‌شود.
استرس
از علل بی حسی دست و پا استرس و اضطراب زیاد است. در لحظات پر استرس، رگ‌های خونی منقبض می‌شوند و ضربان قلب و فشار خون افزایش می‌یابد. این باعث می‌شود جریان خون به قسمت‌هایی از بدن کاهش یابد و در نهایت بی حسی پا و دست سراغ ما بیاید.
میگرن
اگر علاوه بر سردرد دچار بی حسی در دست شدید احتمالا مبتلا به میگرن هستید.
بارداری
اضافه وزن و زیاد شدن آب بدن در زنان باردار، باعث تورم و فشار آوردن به عصب خواهد شد و این یک علت بی حسی در دست و پاهاست. نوشیدن آب کافی، تغییر موقعیت در نشستن و خوابیدن و استراحت در حالتی که پاها بالاتر از سطح بدن باشد، به کاهش بروز مشکل کمک میکند.
کیست‌ها
کیست‌ها توده‌های غیر سرطانی هستند که ممکن است در هر جای بدن به وجود آید. این کیست‌ها گاهی اوقات خود به خود از بین میرود اما اگر باعث درد و بی حسی در بدن شود باید برای درمان به پزشک مراجعه کرد. پزشک معمولا آن را جراحی و یا مایع درون آن را می‌کشد.
عارضه جانبی برخی داروها
داروهای درمان سرطان، ایدز و یا داروهای آنتی‌بیوتیک مانند مترونیدازول، نیتروفورانتوئین و یا داروهای ضد تشنج، داروهای فشارخون یا داروهای بیماری‌های قلبی ممکن است باعث بی حسی دست و پا شوند.
بیماری لایم
این بیماری یک عفونت باکتریایی است که از طریق نیش حشرات آلوده منتقل می‌شود که ممکن است منجر به عفونت شود و بر سیستم عصبی تاثیر بگذارد.
از علائم بی حسی دست و پا چه می‌دانید؟
شناخت علائم بی حسی پا و دست به ما کمک میکند تا هر چه زودتر برای درمان این بیماری اقدام کنیم؛ زیرا ممکن است در صورت عدم درمان و کنترل به‌موقع باعث مشکلات جدی‌تر شود. در اغلب مواقع با تغییر حالت دست و پا از بین میرود و جای نگرانی نیست. اما گاهی اوقات که این عارضه مدام تکرار شود یا علائم خاص دیگری همراه آن به وجود بیاید، ممکن است نشان از یک بیماری جدی باشد منظور از این علائم مواردی مثل:
-
♦ سوزش و خارش
-
♦ تحلیل عضلات
-
♦ افتادگی پاها
-
♦ حالت تهوع
-
♦ سرگیجه
-
♦ اختلال در صحبت کردن
-
♦ جوش‌های پوستی دردناک
-
♦ سردرد
-
♦ افزایش وزن
-
♦ اختلال بینایی
در برخی موارد علائم جدی‌تری مانند خونریزی، تاول و درد زیاد و قرمزی و گرمی پاها نیز حس می‌شود که نیاز به بررسی فوری دارد.
راه‌های تشخیص بی حسی پا و دست کدامند؟
راه‌هایی برای تشخیص علت کرختی دست و پا وجود دارد که با مراجعه به پزشک می‌توان علت بیماری را فهمید. در ابتدا پزشک معاینات را جهت تشخیص بیماری انجام و سوالاتی از بیمار راجب محیط کار، عادات اجتماعی مانند مصرف الکل، قرار گرفتن در معرض مواد سمی و خطرناک، بیماری HIV یا سایر بیماری‌های عفونی و بیماری‌های عصبی می‌پرسد. پزشک با توجه به شرایط بیمار ممکن است آزمایشات مختلف را تجویز کند؛ آزمایشاتی مثل:
-
♦ آزمایشات خون: این آزمایش می‌تواند مشکلاتی مانند دیابت، کمبود ویتامین، اختلال در عملکرد کلیه یا کبد، سایر اختلالات متابولیک و فعالیت غیر طبیعی سیستم ایمنی را نشان دهد.
-
♦ بررسی مایع مغزی نخاعی: این تست می‌تواند آنتی بادی‌های مرتبط با نوروپاتی طبیعی را نشان دهد.
-
♦ الکترومیوگرام(EMG): نوار عصب و عضله (EMG) می‌تواند به سنجش ضربان‌های عصبی کمک کرده و آزمایش شود که آیا اعصاب سالم است یا خیر.
-
♦ سرعت هدایت عصبی(NCV): یک روش برای سرعت هدایت تحریک در اعصاب است که این همراه با الکترومیوگرافی جهت بررسی نورالژی و اختلالات عضلانی مانند سندرم تونل کارپال انجام می‌گیرد.
و اما سایر آزمایشات شامل:
-
♦ توموگرافی کامپیوتری(CT): سی تی اسکن با تصویربرداری دقیق از بافت‌ها، رگ‌ها و استخوان‌های انسان امکان تشخیص هر عارضه‌ای وجود دارد.
-
♦ تصویربرداری رزونانس مغناطیسی(MRI)
-
♦ بیوپسی عصبی
-
♦ بیوپسی پوست
زمان مراجعه به پزشک برای بی حسی پا و دست
بی حسی مداوم دست و پا مساله مهمی است؛ زیرا ممکن است نشان از یک بیماری خطرناک در بدن باشد. اگر این علائم کاهش پیدا نکرد حتما به یک پزشک مراجعه کنید؛ چون با مراجعه به‌موقع به پزشک به درمان بیماری و کاهش عوارض کمک می‌کنید.
سعی کنید در ابتدا به یک متخصص ارتوپد مراجعه کنید تا تمامی موارد مربوط به سیستم اسکلتی و عضلانی مرتبط را ارزیابی کند. اگر این بیماری مربوط به خود دست یا پا نبوده به پزشک دیگر ارجاع داده خواهید شد. اگر متوجه علائم زیر همراه با بی حسی دست و پا شدید هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنید:
-
♦ بی حسی به سایر قسمت‌های بدن سرایت میکند.
-
♦ دردی تیز و کوبنده را تجربه می‌کنید.
-
♦ کنترل یا قدرت عضلانی را تجربه می‌کنید.
-
♦ این احساس حتی بعد از تغییر موقعیت نیز وجود دارد.
-
♦ دوره‌های مکرر بی حسی را تجربه می‌کنید.
برای تشخیص علت کرختی و بی حسی پا و دست به چه پزشکانی باید مراجعه کرد:
-
♦ متخصص مغز و اعصاب
-
♦ جراح ارتوپد
-
♦ روماتولوژیست
-
♦ متخصص غدد
راه‌های درمان بی حسی دست و پا و کاهش علائم بیماری
با توجه به علت بی حس شدن دست و پا و حالت سوزن‌سوزن شدن می‌توان به درمان این بیماری پرداخت. راه‌های ساده‌ای وجود دارد که ابتدا قبل از هر چیز می‌توانید انجام دهید مثل:
-
♦ از نشستن طولانی مدت در یک وضعیت خودداری کنید.
-
♦ یک رژیم غذایی متعادل و سالم برای دریافت مواد مغذی مورد نیاز بدن
راه‌های درمانی برای کاهش علائم این عارضه:
در این روش از ورزش خاص یا ورزش در آب (آب درمانی)، ماساژ درمانی، نور، پرتوهای فرابنفش و فروسرخ، گرما و جریان برق استفاده می‌شود. که با تسهیل در گردش خون و حرکت اعصاب از آسیب عصبی - ماهیچه‌ای - اسکلتی جلوگیری میکند.
لیزر با افزایش گرمای بافت‌ها، جریان خون باعث می‌شود بازسازی عصب تقویت شود تا به‌مرور زمان احساس سوزن‌سوزن و بی حسی در دست و پا از بین برود. لیزر درمانی در کنار مگنت تراپی، شاک ویو تراپی، الکتروتراپی و ... به درمان آسیب‌های اسکلتی و سیستم عصبی کمک میکند. خانم‌های باردار، افراد دارای حساسیت شدید به نور، افراد مبتلا به بیماری‌های پوستی و خونی مزمن نباید تحت درمان با دستگاه لیزر قرار بگیرند.
یک روش فیزیوتراپی است که امواج ماورای صوت شاک ویو تراپی به دلیل انرژی بالا نیروی مکانیکی روی بافت‌های بدن اعمال کرده باعث تسکین درد شده به همین دلیل کاربرد زیادی در درمان بیماری‌های اسکلتی عضلانی دارد. و این بی حسی پا و دست را کاهش می‌دهد.
اوزون تراپی یکی از موثرترین روش‌های درمان ناراحتی مفصلی است که درد و التهاب را کاهش می‌دهد و سیستم ایمنی را تقویت میکند. اوزون تراپی اکسیژن رسانی به بافت را از طریق افزایش ظرفیت اکسیژن بهبود می‌یابد و سیستم‌های آنتی اکسیدانی بدن را تقویت میکند. از کاربردهای اوزون تراپی می‌توان به درمان بیماری‌های مختلفی مانند سرطان، ایدز، ام اس، دیابت و اختلالات اسکلتی عضلانی مانند فتق دیسک یا سندرم تونل کارپال اشاره کرد.
در پی آر پی حدود 10 تا 20 میلی لیتر خون از بازو گرفته می‌شود و این خون درون دستگاهی به نام سانتریفیوژ قرار می‌گیرد و در این دستگاه بخش‌های مختلف خون جدا می‌شود. در نهایت محلولی به‌دست می‌آید که غنی از پلاکت‌های خونی است و بعد این محلول را به بدن تزریق می‌کنند. این محلول خاصیت شفابخشی و ترمیم‌کنندگی دارد که به رفع سوزن‌سوزن شدن و بی‌حسی دست و پا کمک میکند.
سخن پایانی
در این مقاله به طور کامل با علائم و راه‌های تشخیص و درمان بیماری‌هایی که همراه با بی حسی دست و پا هست، آشنا شدیم. در صورتی که این عارضه با جابه‌جایی دست و پا و تغییر حالت بدن از بین رفت، مساله جدی نیست؛ اما اگر این عارضه به طور پیوسته تکرار شد یا همراه با علائم دیگری مانند خارش، حالت تهوع، سرگیجه، اختلال بینایی و در موارد شدیدتر خونریزی در پا بود، حتما باید به یک پزشک مراجعه کرد. پزشک با انجام معاینات علت بیماری را تشخیص می‌دهد و با انجام فیزیوتراپی، اوزون تراپی، تزریق پی آر پی و با راه‌های دیگر این بیماری را درمان میکند. پس مساله بی حس شدن دست و پا را جدی بگیرید و برای کسب اطلاعات بیشتر با کارشناسان فعال در کلینیک ما تماس بگیرید.