همه چیز درباره علت کرختی انگشتان دست
حساس‌ترین گیرنده‌های لمسی موجود در تمام بدن شما، در دستانتان قرار دارند. این گیرنده‌های لمسی از طریق شبکه عصبی، پیام‌هایی را که از گیرنده‌ها دریافت می‌کنند، به مغز می‌فرستند. برای همه ما پیش‌آمده که دچار سوزن سوزن شدن یا کرختی در انگشت‌های دست شویم. به‌راستی علت کرختی انگشتان دست چیست؟ چگونه می‌توان کرختی انگشتان دست را تشخیص داد؟ آیا میتواند برای فرد مشکلات جدی به وجود بیاورد؟ در ادامه و این مقاله از سایت دکتر کبیر با ما همراه باشید، می‌خواهیم ضمن بررسی کامل و جامع علت این عارضه؛ شیوه درمان و راهکارهایی برای پیشگیری از آن را نیز برایتان شرح دهیم و سپس بگوییم برای بی حسی دست به چه دکتری مراجعه کنیم؟
آنچه در این مقاله می خوانید:
علت کرختی در انگشتان دست چیست؟
بی‌حسی انگشت‌های دست بر توانایی و فعالیت روزمره افراد تأثیر زیادی می‌گذارد. حتی ممکن است فرد نتواند از پس کوچک‌ترین کارهای خود بر بیاید. عصب‌هایی در سرتاسر بدن وجود دارند که وظیفه انتقال پیام از اندام‌های حسی مانند دست‌ها بر عهده‌ی آن‌ها است.
حال اگر این عصبها تحت‌فشار باشند، به آن‌ها آسیب وارد می‌شود و بی‌حسی انگشت‌های دست رخ میدهد. در ادامه به بررسی چندین علت کرختی انگشتان دست خواهیم پرداخت.
آسیب‌دیدن عصب‌های دست، بازو و گردن از عوامل به‌وجودآورنده این عارضه هستند. همچنین صدمه دیدن شانه یا آسیب روتاتور کاف از جمله مواردی است که میتواند بی‌حسی انگشت‌های دست را به همراه داشته باشد.
در صورت پاره شدن دیواره‌های دیسک گردن، مواد ژله‌ای و نرمی که درون آن قرار دارد، بیرون ریخته و باعث واردشدن فشار به عصب‌های گردن می‌شوند. درد بازو، کرختی انگشت‌های دست، ضعف در دست و پا از نشانه‌های فتق دیسک هستند.
یکی از علتهای رایج در بی‌حسی انگشت‌های دست، وضعیت بد دست‌ها موقع خوابیدن است. ممکن است این علت را با نام خواب‌رفتن دست‌ها نیز بشناسید. معمولاً زمانی این حالت رخ میدهد که شما روی دست خود خوابیده و فشار زیادی به آن وارد می‌کنید.
در نتیجه‌ی این کار، جریان خون به‌صورت موقت در ناحیه‌ای که فشار روی آن قرار دارد، قطع می‌شود. بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن دست ناشی از قطع گردش خون است. اگر حالت خود را تغییر دهید، باگذشت مدت کوتاهی بی‌حسی انگشت‌های دست نیز برطرف خواهد شد.
-
♦ استرس، علت کرختی انگشتان دست
در واقع استرس میتواند باعث اسپاسم کارپوپدال شود؛ به این صورت که تعداد تنفس‌های بیمار در دقیقه افزایش می‌یابد و در نهایت میزان اکسیژن موجود در ناحیه دست و پاها به طور متناوب بیشتر می‌شود. اگر در معرض تنش یا استرس شدید قرار دارید، ممکن است با گز گز شدن یا کرختی انگشت‌های دست روبه‌رو شوید.
از طرفی دیگر، استرس عوارض بدی بر روی سایر اندام‌های بدن مانند قلب، کلیه‌ها به‌جای می‌گذارد و باعث اختلال در عملکرد آن‌ها می‌شود. به‌طورکلی سعی کنید از شرایط تنش و استرس‌زا دوری کنید.
از دیگر علت کرختی انگشتان دست، روماتیسم مفاصل است. این بیماری، یک اختلال خودایمنی است که در نهایت باعث ایجاد درد، ضعف و تورم در مفاصل انگشت‌های دست خواهد شد. برخی افراد که به روماتیسم مفاصل مبتلا هستند، از بی‌حسی، خارش و سوزش دستان خود رنج می‌برند.
اگر علائمی مانند ریزش مو شدید، افزایش وزن، احساس سرما دارید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. اگر کم‌کاری تیروئید به‌موقع شناسایی و درمان نشود، میتواند عوارضی همچون بی‌حسی و کرختی انگشت‌های دست را به دنبال داشته باشد.
از دیگر از مشخصه‌های این بیماری، ایجاد دردهای زیاد و بی‌دلیل است. همچنین از علائم فیبرومیالژی می‌توان به خستگی مفرط، افسردگی، کرختی انگشت‌های دست، اختلال خواب، سردردهای شدید میگرنی و غیره اشاره کرد.
-
♦ کیست گانگلیون، علت کرختی انگشتان دست
کیست‌های گانگلیون، نوعی بافت غیر سرطانی هستند که بافت نرمی دارند. این کیست‌ها بیشتر تمایل دارند بر روی مفاصل و تاندون‌ها قرار بگیرند و باعث بی‌حس شدن آن اندام شوند. این نوع کیست‌ها دارای دو نوع بیضی و کروی هستند. مایع درون آن‌ها اغلب از جنس سینوویال است. وجود کیست گانگلیون باعث بی‌حسی انگشت‌های دست، درد شدید و ضعف عضلانی می‌شود.
استفاده بیش از حد و طولانی‌مدت مشروبات الکلی باعث آسیب رساندن به سلول‌های عصبی فرد و ایجاد اختلال در سیستم عصبی او می‌شود. افرادی که روزانه الکل زیادی مصرف می‌کنند، به بیماری نوروپاتی عصبی مبتلا هستند. فرد معتاد به الکل در درازمدت، با علائمی نظیر کرختی انگشت‌های دست، ضعف در کل بدن، احساس سوزن سوزن شدن در سایر اندام روبه‌رو خواهند شد.
فردی که درگذشته به آبله‌مرغان مبتلا شده باشد، بیشتر در معرض بیماری زونا قرار می‌گیرد. به این صورت که بعد از بهبود، ویروس این بیماری به‌صورت نهفته در سلول‌های عصبی نخاع باقی می‌ماند و در صورت نقص سیستم ایمنی یا عامل تحریکی دوباره فعال می‌شود. زونا بر عصب‌های موجود در دست و پاها اثر می‌گذارد و باعث احساس سوزش، درد و حتی بی‌حسی انگشت‌های دست می‌شود.
-
♦ دیابت علت کرختی انگشتان دست
بیماری دیگری مانند نوروپاتی دیابتی نیز میتواند منجر به ایجاد اختلال در سیستم عصبی فرد شوند و معمولاً اولین نشانه نوروپاتی دیابتی، بی‌حسی در انگشت‌های دست و پا است. افرادی که به نوروپاتی دیابتی مبتلا هستند عصب‌های خارج از مغز و نخاع آن‌ها به‌درستی کار نمی‌کنند.
تحقیقات پزشکی نشان داده است که اکثر افرادی که مبتلا به نوروپاتی دیابتی هستند، بی‌حسی در دست و پاهای خود را تجربه کرده‌اند. از دیگر علائم خطرناک دیابت می‌توان به نارسایی قلبی و کلیوی، ضعف در بینایی و غیره اشاره کرد.
-
♦ مبتلا بودن به سندرم تونل کارپال
تونلی کوچکی به نام تونل کارپال در مچ دست وجود دارد که اعصاب انگشت‌های دست از درون آن عبور کرده‌اند. انجام برخی فعالیت‌ها مانند تایپ‌کردن در طولانی‌مدت میتواند باعث تورم مچ دست شود. همچنین میتواند اعصابی که از درون تونل کارپال عبور کرده‌اند را تحت‌فشار قرار دهند.
این سندرم یک‌سری علائم مانند کرختی انگشت‌های دست، سوزن سوزن شدن و درد شدید دارد. در موارد حاد، حتی این امکان وجود دارد که به دلیل درد شدید در انگشت‌های دست، نتوانید چیزی به دست بگیرید و اجسام از دست شما بیفتد.
-
♦ سکته مغزی و آسیب مغزی – نخاعی
یکی دیگر از دلایل بی‌حسی انگشت‌های دست، میتواند سکته مغزی باشد. هنگامی که مجرای ورود و خروج خون در مغز مسدود شود، این اتفاق رخ میدهد. در صورت داشتن علائم سکته مغزی، فوراً به پزشک مراجعه کنید. آسیب‌دیدن مغز و نخاع میتواند باعث از عدم حس‌کردن گرما، سرما، ازدست‌دادن توانایی حرکت، ضعیف‌شدن اندام‌ها و به‌طورکلی ازدست‌دادن توانایی حسی افراد شود.
-
♦ مبتلا بودن به میگرن و ام اس
در واقع یکی از رایج‌ترین علت کرختی انگشتان دست، میگرن است. افرادی که به میگرن مبتلا هستند، معمولاً از بی‌حسی انگشت‌های دست خود رنج می‌برند.
همچنین مالتیپل اسکلروزیس یا ام اس، بیماری خودایمنی است که سیستم ایمنی به غلاف میلین اطراف بافت عصبی حمله می‌کند و باعث بروز اختلال در سیستم عصبی بدن فرد می‌شود. در واقع یکی از متداول‌ترین علائم و نشانه‌های ام اس، بی‌حسی انگشت‌های دست است.
-
♦ اختلال مادرزادی شارکوماری توث
که نوعی اختلالات مادرزادی، باعث به‌وجودآمدن نوروپاتی محیطی می‌شوند. از علائم نوروپاتی محیطی می‌توان به کرختی انگشت‌های دست اشاره کرد.
این سندرم باعث اسپاسم عروق خونی و کاهش خون‌رسانی به دست‌ها می‌شود. از نشانه‌های ابتلا به سندرم رینود می‌توان به سردی، رنگ‌پریدگی، درد و سوزن سوزن شدن انگشت‌های دست اشاره کرد.
-
♦ مسمومیت، علت کرختی انگشتان دست
برخی افراد به دلیل قرارگرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی مانند جیوه، آرسنیک و سرب، ممکن است دچار نوروپاتی محیطی شده باشند. نوروپاتی محیطی ممکن است در اثر مسمومیت این فلزهای سنگین ایجاد شده باشد. در این صورت، عصب‌های آن‌ها تحت‌فشار قرار دارند و در نهایت میتواند باعث بی‌حسی انگشت‌های دست و دیگر عارضه‌ها در فرد شود.
-
♦ اختلال در سیستم ایمنی بدن
وجود بیماری‌های خودایمنی یک نوع ضعف و اختلال در سیستم ایمنی بدن به شمار می‌آیند. در این نوع اختلال، سیستم ایمنی به بافت‌های بدن حمله کرده و آن‌ها را بیگانه تشخیص میدهد. ازاین‌رو، سیستم ایمنی سعی در ازبین‌بردن این بافتها دارد.
اختلال در سیستم ایمنی بدن، میتواند باعث به‌وجودآمدن عارضههایی مانند بی‌حسی انگشت‌های دست، لوپوس، آرتریت روماتیوئید و دیگر بیماری‌های نوروپاتی شود.
برخی بانوان باردار نیز از کرختی انگشتان دست رنج می‌برند. دلیل بی‌حسی و درد آن‌ها، ورم کل بدن در این دوران است. ورم بارداری میتواند بر روی اعصاب حسی اندام‌های مختلف تأثیر بگذارد و باعث بروز درد و بی حسی شود. این علائم پس از دوران بارداری برطرف خواهند شد.
روشهای تشخیص کرختی انگشتان دست
در مرحله اول، متخصص سابقه پزشکی فرد را به طور کامل مورد بررسی قرار میدهد و سپس با انجام یک‌سری معاینات فیزیکی، تشخیص را شروع می‌کند. در برخی موارد ممکن است که پزشک به شما توصیه کند تا از یک متخصص ارتوپد یا نورولوژیست مشاوره بگیرید. انجام آزمایش‌های زیر به روند تشخیص این بیماری سرعت می‌بخشد.
معمولاً کسی که برای بی‌حسی انگشت‌های دست به پزشک مراجعه می‌نماید، پزشک معالج انجام ام‌آرآی را به او توصیه می‌کند.
در واقع ام‌آرآی برای تشخیص علت کرختی انگشتان دست مفید است. به این صورت که او با دیدن نتایج ام‌آرآی، میتواند به موقعیت استخوان‌های شانه، گردن، دست، مچ دست و انگشت‌های دست پی ببرد. در برخی مواقع ممکن است که استخوان‌های اندام‌های نام‌برده‌شده از موقعیت خود خارج شده باشند و باعث ایجاد فشار بر روی عصبها شوند.
-
♦ بررسی مایع مغزی – نخاعی
مغز و نخاع توسط مایع مغزی نخاعی احاطه شده‌اند؛ بنابراین بررسی مایع مغزی نخاعی میتواند به شناسایی بیمارانی که بر سیستم عصبی مرکزی تأثیر می‌گذارند، کمک بسیاری کند. از این آزمایش برای بررسی علت بی‌حسی انگشت‌های دست نیز استفاده می‌کنند. جواب این آزمایش کمک زیادی به پزشک معالج برای تشخیص این بیماری خواهد کرد.
-
♦ سی‌تی‌اسکن و الکترومیوگرافی
در این روش، با استفاده از اشعه ایکس تصاویر سه‌بعدی از اعضای آسیب‌دیده بدن تهیه و بر روی نمایشگر نمایان می‌شود. با استفاده از این تصاویر سه‌بعدی، می‌توان آسیب ارگان‌های مختلف بدن از جمله عروق خونی، مغز، نخاع و دیگر بافت‌های بدن را مورد بررسی قرارداد. یکی دیگر از روشهای تشخیص علت کرختی انگشتان دست، استفاده از نوار عصب یا الکترومیوگرافی است. در نوار عصب، آسیب‌های عصبی و میزان پاسخ عضلات به پیام‌های عصبی مورد بررسی قرار می‌گیرد.
-
♦ بیوپسی و تست سرعت هدایت عصبی
در بیوپسی عصب یا نمونه‌برداری از عصب، اختلالات اعصاب اندام‌های بدن مورد بررسی قرار می‌گیرند و یکی از شیوه‌های تشخیص علت کرختی انگشتان دست است. در تست سرعت هدایت عصبی نیز سرعت حرکت سیگنال‌های الکتریکی اعصاب مورد ارزیابی قرار گرفته و آسیب‌ها و اختلالات آن‌ها شناسایی می‌شود.
شیوه درمان کرختی انگشتان دست
برای شروع پروسه درمان، پزشک معالج باتوجه‌به علت ایجاد این بیماری و همچنین شرایط بیمار، روش‌هایی را برای درمان در نظر می‌گیرد. ساده‌ترین و رایج‌ترین شیوه استفاده از مچ‌بند است. در ادامه بعضی از این شیوه‌ها را به طور کامل توضیح خواهیم داد.
مناسب‌ترین و بی‌خطرترین روش درمان سوزن سوزن شدن یا کرختی انگشتان دست، فیزیوتراپی است. فیزیوتراپ‌ها با درنظرگرفتن شرایط سنی، سابقه پزشکی افراد و در نهایت میزان پیشرفت بیماری، بهترین شیوه درمان را برای بهبود وضعیت بیمار انتخاب می‌کنند. به‌طورکلی شیوه‌های درمانی که فیزیوتراپ‌ها پیش می‌گیرند، شامل ماساژدرمانی، اولتراسوند تراپی و تمرین درمانی است.
استفاده از برخی ویتامین‌ها مانند ویتامین B12، B1، E و همچنین داروهای ضدالتهاب استروئیدی مثل داروهای ضدتشنج، ضدافسردگی، ایبوپروفن و کرم‌های موضعی، گزینه مناسبی برای کنترل برخی از علائم این بیماری است. حتماً این دارو و ویتامین‌ها را زیر نظر پزشک معالج مصرف کنید و از خوردن خودسر آن‌ها بپرهیزید.
معمولاً انجام عمل جراحی، به‌عنوان آخرین گزینه ممکن مطرح می‌شود. درصورتی‌که موارد بالا پاسخگو نباشند، پزشک متخصص انجام عمل جراحی را توصیه می‌کند. در جراحی تونل کارپال، هدف برداشت فشار از روی اعصاب دست و کمک به رفع مشکلات ایجاد شده بر اثر این عارضه است. این نوع جراحی عوارض جانبی کمی دارد؛ مشکلات دیسک و فقرات گردنی از جمله این مشکلات هستند.
راهکارهایی برای پیشگیری از کرختی انگشتان دست
به نظر شما بهترین راهکار برای پیشگیری از کرختی انگشتان دست چیست؟ در واقع برای پیشگیری بهتر است مواردی که در ادامه ذکر خواهیم کرد را رعایت کنید:
-
♦ مصرف سیگار، الکل و دخانیات را ترک کنید.
-
♦ وزش کنید. ورزش‌کردن گردش خون در بافتها و عضلات را افزایش میدهد و باعث جلوگیری از چنین عارضههایی می‌شود.
-
♦ از انجام فعالیت‌های سخت و طولانی‌مدت که باعث درگیرشدن دستان شما می‌شود پرهیز نمایید.
-
♦ زیاد دمنوش گیاهی بخورید. برخی دمنوش‌های گیاهی مانند مریم‌گلی، رزماری و مریم‌گلی میتواند برای پیشگیری از ابتلا به این عارضه مفید باشد.
-
♦ برنامه غذایی مناسب و قابل‌قبولی داشته باشید و مواد مغذی مفید را در رژیم غذایی خود قرار دهید.
-
♦ به میزان کافی استراحت کنید و خواب مناسب داشته باشید.
-
♦ از تمرینات ساده و حرکات کششی استفاده کنید و دستان خود را به‌آرامی ماساژ دهید.
-
♦ پس از هر 40 یا 60 دقیقه فعالیت، به دستان خود استراحت دهید.
-
♦ از عوامل تنش و استرس‌زا دوری کنید.
-
♦ آب زیاد بنوشید.
سؤالات متداول درباره علت کرختی انگشتان دست
کسب آگاهی و اطلاعات بیشتر درباره علت کرختی انگشتان دست از اهمیت بالایی برخوردار است. هرآنچه بیشتر بدانید، به نحو بهتری می‌توانید با آن مقابله کنید. در ادامه یک‌سری سؤالات پر تکرار را پاسخ خواهیم داد:
علت کرختی انگشتان دست چیست؟
این عارضه، علتهای زیادی میتواند داشته باشد. به‌طورکلی، روماتیسم مفاصل، استرس حاد، دیابت، بیماری ام اس، کم‌کاری تیروئید، کیست گانگلیون و غیره میتواند از عوامل به وجودآورنده‌ی آن باشند.
آیا گز گز شدن انگشت‌های دست میتواند مشکلات جدی به وجود بیاورد؟
در اغلب موارد این عارضه مشکلات جدی را به وجود نمیآورد و با استراحت و ماساژدادن بهبود خواهد یافت؛ اما در مواردی که این عارضه با علائم دیگری که در این مطلب به آن اشاره کردیم، همراه باشد، نیازمند پیگیری و مراجعه به پزشک خواهد داشت تا هرچه سریع‌تر پروسه درمان آغاز شود.
چگونه تا حدودی از کرختی انگشتان دست پیشگیری کنیم؟
سعی کنید از مصرف مشروبات الکلی، سیگار و دخانیات جدا خودداری کنید. همچنین رژیم غذایی سالمی را در پیش بگیرید؛ به این صورت که مواد غذایی مضر را از برنامه‌تان حذف و مواد مغذی را به‌جای آن قرار دهید.
سخن پایانی
در اکثر موارد بی‌حسی انگشت‌های دست مشکلات جدی برای فرد به وجود نمیآورد. اگر این مشکل برایتان پیش آمد، می‌توانید با انجام اقدامات اولیه که در این مطلب آن‌ها را توضیح دادیم، اقدام به تسکین درد خود کنید.
بعضی‌اوقات علت کرختی انگشتان دست میتواند نشان‌دهنده یک وضعیت حاد و اورژانسی باشد، کرختی انگشتان دست زمانی پیش می‌آید که فرد دچار سکته مغزی شده و مغز او بر اثر لخته خونی یا خونریزی درگیر شده باشد. در برخی موارد حاد که این بیماری با علائمی مانند اختلال در تنفس، سرگیجه، سردرد شدید، تکلم نامفهوم، گیجی و غیره همراه باشد، باید فوراً به پزشک مراجعه نمایید.