کرختی دست چپ: آیا میدانید چرا دست چپتان بی‌حس می‌شود؟
کرختی دست چپ می‌تواند تجربه‌ای نگران‌کننده باشد که بسیاری از افراد در طول زندگی خود با آن مواجه میشوند. این حالت ممکن است ناشی از فشار بر عصب‌ها، مشکلات گردش خون یا حتی بیماری‌های جدی‌تر باشد. در این مقاله، به بررسی دقیق علت کرختی دست چپ و عوامل مؤثر در بروز این مشکل خواهیم پرداخت. همچنین به این سوال پاسخ خواهیم داد که برای بی‌حسی دست به چه دکتری مراجعه کنیم و چه روش‌هایی برای تشخیص و درمان این وضعیت وجود دارد. با ما همراه باشید تا به درک بهتری از این مشکل و راه‌های مقابله با آن برسیم.
آنچه در این مقاله می‌خوانید:
کرختی دست چپ از جمله مشکلاتی است که افراد کم و بیش با آن آشنا هستند. این عارضه یکی از علائم اولیه حمله قلبی بوده و بیمار در مواجه با آن ممکن است نگران شود که مبادا دچار سکته قلبی شده است. طبق توصیه پزشکان این عارضه، از جمله مواردی است که نباید به سادگی از آن عبور کرد. اما آیا همه کسانی که دچار بی حسی و کرختی دست میشوند، در نهایت سکته قلبی خواهند کرد؟ جواب این سوال صد در صد منفی است. این مسئله یعنی عامل کرختی دست چپ، دلایل گوناگونی دارد که ما به صورت کامل در ادامه مطلب بررسی خواهیم کرد.
کرختی دست‌ها می‌تواند علل کاملا متفاوتی داشته باشد؛ ساده‌ترین آن خوابیدن به شکل نامناسب (یعنی گذاشتن سر روی دست‌ها زمان خواب) یا مسائل جدی‌تری چون سکته قلبی، مشکلات تیروئید، پوکی استخوان و چندین بیماری دیگر که همه آن‌ها می‌تواند از دلایل کرختی در دست چپ باشند. این مسئله برای دست راست نیز صدق می‌کند.
خوشبختانه، کرختی اگر به صورت موقت دست را درگیر کند، خطر چندانی ندارد. ولی اگر این حالت بی حسی ادامه‌دار شد یا شدت یافت و شما یقین پیدا کردید که دچار بیماری دیگری شده‌اید، حتما به صورت حضوری به پزشک متخصص مراجعه نمایید.
در صورتی که همراه با کرختی دست راست، علائم زیر را داشتید سریعا خود را به پزشک یا اورژانس برسانید:
-
گیجی و عدم تعادل
-
سردرد شدید ناگهانی
-
حالت تهوع شدید
-
بثورات پوستی و عوض شدن رنگ پوست
-
درد در کتف، قفسه سینه، پشت، فک
-
ورم یا التهاب شدید همراه با عفونت
-
فلج شدن دست‌ها، صورت یا سایر اعضای بدن
بعضی از بیماری‌هایی که سبب بروز کرختی دست چپ می‌شود به شرح زیر است:
❖ آسیب دیدگی در حوادث: کرختی دست می‌تواند به علت وارد شدن آسیب‌هایی چون سوختگی، تصادف، زمین خوردن، افتادن از ارتفاع، صدمه دیدن عصب‌های شبکه بازویی، بیرون زدگی دیسک گردن و مشکل در ستون فقرات، نیش حشرات و ... باشد.
❖ گردش خون ضعیف: گاهی اوقات در سرخ‌رگ‌ها و عروق بدن مشکلاتی به وجود می‌آید که سبب اختلال در گردش خون صحیح می‌شود و نتیجه آن کرختی دست‌ها و حتی اعضای مرتبط دیگر است. این مشکل بیشتر در افرادی دیده شده که سابقه دیابت، مشکلات تیروئیدی، بیماران کلیوی و دیالیزی، بیماران دارای فشار خون به شدت بالا و ... داشته‌اند. این دسته از بیماران علاوه بر کرختی دست دچار سرد شدن دست چپ، غیرعادی شدن رنگ انگشت‌ها و حتی درد نیز شده بودند.
❖ حمله قلبی: احتمالا تمامی افرادی از این مسئله آگاهی دارند که اگر دچار کرختی دست چپ همراه با درد شدید قفسه سینه، سرگیجه یا تنگی نفس شدند، ممکن است دچار سکته قلبی شده باشند و لازم است فورا با 115 (شماره اورژانس) تماس بگیرند.
❖ ام اس: از اولین علامت‌های شروع ام اس در فرد، کرختی دست‌ها است. ممکن است بیمار در اثر این بیماری، یک وسیله سبک را نیز نتواند در دستان خود کنترل و حتی نگه دارد. فردی که دچار ام اس شده علاوه بر بی حسی دست، همزمان ممکن است دچار سرگیجه زیاد، خستگی غیر طبیعی و نامتعادل بودن بدن شود.
❖ نوروپاتی محیطی: دیگر عامل کرختی دست چپ، نوروپاتی محیطی است و هنگامی رخ می‌دهد که به طور همزمان به چند عصب محیطی ضربه وارد شده باشد. عصب‌های محیطی همان اعصابی هستند که از مغز و نخاع دستور گرفته و دستورات مغز را به اعضای بدن صادر می‌کنند.
❖ سندرم تونل (کارپال، کوپیتال، رادیال) : هر سه این سندرم‌ها در صورت بروز، موجب کرختی دست میشوند. کارپال روی عصب‌های مدیان بین استخوان و رباط در ساعد قرار دارد. نوع کوپیتال روی عصب اولنار آرنج اثرگذار است و رادیال بین دست و پشت دست یعنی روی عصب رادیال تاثیر می‌گذارد.
❖ بیماری لایم: یکی از عوارض درمان نکردن بیماری لایم، کرختی و سوزن سوزن شدن دست چپ است که با علامت‌های دیگری چون اگزمای پوستی محل گزش حشرات مانند کنه خود را نشان می‌دهد. حتی این امکان وجود دارد بیمار دچار فلج صورت، درد‌های مفصلی، تاندون‌ها نیز شود.
❖ کیست گانگلیون: این نوع کیست یک نوع ضایعه غیرسرطانی می‌باشد. کیست گانگلیون، در قسمت‌های مختلف دست‌ها و پاها به خصوص تاندون‌ها و رگ‌های عصبی به وجود می‌آید. داخل آن مایعی بسیار غلیظ و شفاف بوده که تراکم زیاد آن سبب فشار آوردن به دست‌ها و در نتیجه سبب درد یا تورم، التهاب و حتی کرختی می‌شود.
❖ سوختگی: قرار گرفتن در معرض انواع سوختگی‌ها مانند سوختگی‌های حرارتی و شیمیایی، ممکن است قسمتی را که آسیب‌دیده (در صورتی که آسیب سوختگی به عصب بدن رسیده باشد) بی حس کند. به عنوان مثال اگر دست‌ها با شدت زیاد بسوزند و انتهای عصب آن‌ها آسیب ببیند، احتمال اینکه حالت کرختی پیدا کنند، زیاد است.
❖ بیماری‌های مرتبط با نخاع: با افزایش سن ممکن است تنگی کانال نخاع ایجاد شود. این امر منجر به علائم بسیاری مانند کرختی دست چپ، سوزن سوزن شدن آن و حتی سبب بی حسی دست و پا شود.
❖ عوارض داروها: بعضی از داروها هستند که در صورت استفاده، عوارضی مانند کرختی دست چپ را به وجود می‌آورند. مرسوم‌ترین آن‌ها، داروهای بیماران ام اس، مبتلایانHIV و شیمی‌درمانی است. علاوه بر این‌ها، داروی‌های کاهنده قند خون، داروهای تنظیم‌کننده تیروئید و فشار خون، داروهای مشکلات قلب و ... نیز گاهی عارضه کرختی را به وجود می‌آورند.
❖ مصرف الکل: مصرف بیش از حد الکل در طولانی‌مدت، امکان دارد فرد را دچار نوروپاتی محیطی یا کرختی دست کند. طبق آمار حدودا نصف جمعیت افراد مصرف‌کننده الکل، دچار کرختی و بی حسی دست هستند. این افراد علاوه بر حالت کرختی دست چپ، دچار ضعف عضلانی نیز میشوند.
برای تعدادی از افرادی که دچار مور مور شدن یا کرختی دست شده‌اند، همواره این سوال پیش می‌آید که آیا این عارضه درمان‌پذیر است و پزشک برای آن نسخه دارویی دارد یا خیر؟ در جواب به این سوال باید گفت اگر دلیل کرختی دست چپ مشخص شود قطعا درمان پذیر خواهد بود. به عنوان نمونه اگر منشا بی حسی دست، MS باشد، پزشک داروی مهار کننده بروز حمله به عصب‌ها را تجویز و از پیشرفت بیماری و در نتیجه بروز کرختی جلوگیری می‌کند.
اگر کرختی دست چپ تا زمان رفتن نزد دکتر سبب بروز مشکل و سلب آسایش شما شد، بهتر است از پمادهای موضعی تسکین‌دهنده یا قرص‌هایی چون نوافن، پروفن و ... استفاده نمایید تا درد یا حالت سوزن سوزن شدن دست کمی آرام شود. تنها پزشکان هستند که می‌توانند این مسئله را در صورتی که با مشکل دیگری همراه باشد، درمان کنند؛ به عنوان مثال میتوان به فیزوتراپیست، دکتر متخصص اعصاب و روان برای کاهش استرس، پزشک بیماری‌های مغز و اعصاب برای درمان نوروپاتی محیطی و حتی دکتر قلب برای جلوگیری از گرفتگی عروق اشاره کرد. هر یک از این متخصصان هم، طبق تخصص خود داروی مخصوصی را برای بیمار تجویز می‌کنند.
اگر بیمار خودسرانه از انواع دارو استفاده نماید، احتمال اینکه دچار مشکلات بدتری شود بسیار زیاد است. بنابراین بهتر است از همان اول به متخصص مراجعه کند. در پایان بهتر است بدانید اگر با مصرف نسخه دارویی، ورزش‌های مخصوص برای بهبود گردش خون، فیزیوتراپی، گچ گرفتن دست برای جلوگیری از حرکت اضافی، آتل بستن و درمان‌های خانگی، احساس بی حسی خوب نشد، ممکن است روی دست بیمار عمل جراحی انجام شود. با عمل جراحی رگ های عصب دست باز می‌شود و اگر مشکلات دیگری وجود داشته باشد، توسط پزشک معالج درمان خواهد شد.
در صورت خفیف بودن کرختی دست چپ و یا زمانی که خودتان متوجه شده‌اید این عارضه گذرا و موقت است، (حتی اگر بر اثر انجام یک فعالیت اشتباه مکرر ایجاد شده)، می‌توانید با چند راهکار ساده این عارضه ناخوشایند را کمی بهتر کنید. از جمله اینکه:
* اصلاح فرم خوابیدن: اگر زمان بیدار شدن از خواب احساس کرختی در دستان خود را دارید، مطمئن شوید ایراد از نوع خوابیدن شماست. این دلیل نشان می‌دهد فرد با وزن بدنش روی بدن خود به خصوص دست‌ها استراحت کرده است. لطفا روی دست‌های خود نخوابید و حتی دست خود را زیر بالش نگذارید. زیرا در این صورت گردش خون در دست‌ها به شدن پایین آمده، عصب‌ها نیز به درستی کار نمی‌کنند. طبیعی است که روی دست‌ها بعد از بیدار شدن، سوزن سوزن یا حالت کرختی رخ دهد.
* درمان خانگی: از جمله درمان‌های خانگی برای بهبود عارضه کرختی میتوان به کمپرس سرد و گرم اشاره کرد که از قدیم نیز کاربرد داشته است. به اینصورت که روی محل بی‌حس شده، کمپرس سرد به مدت ده دقیقه یا کمپرس گرم به مدت 15 دقیقه بگذارید. این کار موجب می‌شود که جریان خون در دست‌ها بهتر شده و حتی رگ‌های عروقی گرفته شده باز شوند.
* مصرف مایعات بیشتر: از موارد دیگر، اشاره به نوشیدن مایعات فراوان برای افزایش و تحریک گردش خون و استفاده از دمنوش‌های گیاهی تجویز شده از سوی متخصص طب سنتی است؛ گیاهانی چون چای زنجبیل، دمنوش مریم گلی، دمنوش آویشن، دمنوش برگ سیر و ... .
* استراحت: لطفا برای بهتر شدن کرختی دست در خانه صبر و حوصله داشته باشید، از میزان فعالیت خود کاسته و زمان استراحت را بالا ببرید. یعنی شدت خم و راست کردن دست‌ها را کم کنید.
* ماساژ: در صورت نیاز، محل بی حس شده را ماساژ دهید، زیرا ممکن است پروسه درمانی طی چند روز کوتاه و حتی دو یا سه هفته طول بکشد. اما اگر مشاهده کردید درمان خانگی موثر نیست و کرختی دست شما سبب بروز اختلال در روند زندگی‌تان شده است، مراجعه به پزشک و شروع درمان توسط ایشان کاملا ضروری است.
همانگونه که گفتیم، به طور کلی بروز کرختی یا بی حس شدن دست چپ یا هر دو دست طبیعی است و نشان دهنده مشکل جدی نیست. اما گاهی اوقات نشان دهنده یک بیماری جدی بوده که در این صورت باید تحت نظر پزشک به معالجه بپردازید. یعنی اگر مشاهده کردید احساس مور مور شدن شدت یافته و مکررا تکرار می‌شود، حتما باید به صورت تلفنی با پزشک مشورت نمایید یا حضوری به مطب و حتی بیمارستان مراجعه کنید. پزشک با پرس و جوی شرح حال و مشاهده علائم می‌تواند تشخیص قطعی را بدهد و برای کنترل بهتر عارضه امکان دارد بیمار را به سایر پزشکان متخصص چون قلب، مغز، غدد داخلی و ... ارجاع دهد.
از جمله کارهایی که پزشک برای کرختی دست چپ انجام می‌دهد، ابتدا نوشتن نسخه آزمایش کلی برای فرد است. پزشک با مشاهده جواب آزمایش بیمار، متوجه خواهد شد بیمار دچار مسائلی چون؛ دیابت، تیروئید، مشکل در آنزیم‌های کبدی، مشکل در کلیه‌ها و سیستم عصبی مانند ام اس و حتی عفونت‌های بدنی مانند نیش حشرات و ... هست یا خیر. در مرحله دوم بیمار باید عکس برداری با اشعه ایکس از دست یا ام آر ای و سی تی اسکن انجام دهد. گرفتن نوار عصب و مغز نیز در صورت صلاحدید پزشک به تشخیص بیماری کمک می‌کند.
اشعه ایکس یا تصویر برداری از دست، نتایج دقیقی از مهره‌های گردن و سایر قسمت‌ها که التهاب و شکستگی یا ترک استخوان را کاملا نمایان می‌کند. همچنین میلوگرافی فتق دیسک گردن و تنگی مجرای مربوط به نخاع را به صورت واضح نمایش داده و انواع تومورهای خوش‌خیم و بد‌خیم را نیز تشخیص می‌دهد.
برای تشخیص دقیق دکتر همواره بهتر است تمامی علائمی که دارید را مو به مو ذکر کنید، تا بیماری را با بهترین حالت تشخیص و درمان کند. اگر فکر می‌کنید تا رسیدن به مطب علائم اولیه را از یاد می‌برید همان موقع یا به سایر اعضای خانواده بگویید یا اینکه مشکلات خود را یادداشت کنید.
خوشبختانه کرختی دست اگر گذرا باشد قابل پیشگیری است و با انجام چند شیوه ساده میتوان از شدت یافتن آن جلوگیری کرد که این روش‌ها به شرح زیر می‌باشند:
-
شما می‌توانید با اقدامات ساده‌‌ای چون ورزش کردن متوالی و روزانه، جریان خون بدن‌تان را افزایش دهید. به خصوص ورزش از نوع هوازی که اکسیژن‌رسانی به سلول‌های عصب را بهتر می‌کند و از تبدیل آن‌ها به کرختی دست جلوگیری می‌کند. البته به این نکته توجه نمایید از ورزش‌های شدید و تکراری خودداری نمایید زیرا امکان دارد آسیب بیشتری به عصب‌های دست وارد شود.
-
توصیه می‌کنیم بدن‌تان را در یک وضعیت طولانی ثابت قرار ندهید.
-
از مصرف نوشیدنی‌های الکلی و کافئین و سیگار یا تنباکو خودداری نمایید؛ زیرا گردش خون را مسدود کرده و سبب گرفتگی عروق به خصوص رگ‌های دست چپ می‌شود.
-
سبزیجات را به میزان فراوان در رژیم غذایی خود بگنجانید. از موادی که دارای قند مصنوعی یا چربی‌های اشباع‌شده هستند استفاده نکنید. ضمنا رژیم غذایی خود را سرشار از ویتامین‌هایی چونk, B به خصوص B12 کنید، زیرا یکی از مواد مغذی ضروری برای عملکرد صحیح جریان خون و بالطبع عصب محیطی دست‌هاست مانند؛ موز، لوبیا، ماهی، بلغور، آووکادو، ماست، آجیل و ... .
-
وزن زیاد، عامل بروز مشکل در جریان خون می‌شود و یکی از علت‌های کرختی دست چپ همین مورد است، به همین جهت صد درصد لازم می‌دانیم که بگوییم اگر اضافه وزن دارید خود را با روش اصولی لاغر کنید.
طب سوزنی و انجام فیزیوتراپی توسط پزشک باتجربه صورت می‌گیرد. در گذشته، مطمئن‌ترین راه معالجه باز کردن عروق و تسکینی برای درد بود؛ این روش حتی امروزه نیز همانند قدیم مخاطبان زیادی را برای سپری کردن دوره‌های خود جذب کرده است. در حقیقت این دو نوع درمان سلول‌های عصب را تحریک و بازسازی می‌کنند.
اگر دست دچار کرختی یا بی‌حسی موقت شده باشد به سرعت و عموما طی 10 جلسه درمان خواهد شد. فیزیوتراپی، خود شامل چندین مرحله مهم است؛ مانند کار با دستگاه‌های موجود در آنجا برای کشش عضلات و تقویت آن‌ها، سرمادرمانی و گرمادرمانی که سبب افزایش دمای بدن و در نتیجه افزایش جریان خون می‌شود.
ورزش‌هایی که توسط پزشکان فیزیوتراپیست توصیه میشوند می‌تواند کرختی دست را برطرف کند.این ورزش‌ها به عنوان فعالیت سندرم تونل کارپ نیز شناخته میشوند. به علت ساده بودن تمرین‌ها، هر فرد به راحتی در منزل می‌تواند بدون هیچ دستگاهی انجام دهد و شامل موارد زیر هستند:
-
ورزش یک: انگشت‌ها و مچ دست چپ خود را صاف روبروی خود نگه دارید، و سپس به طور آرام انگشت‌ها را خم نمایید. دقت کنید اصلا نباید عجله کرد چون آسیب به عصب دست بیشتر خواهد شد. این ورزش را روزانه 30 بار و هر بار ده ثانیه انجام دهید.
-
ورزش دو: آرنج را صاف و مچ دست را ببندید سپس انگشتان را باز کنید در این صورت سلول‌های عصبی مچ دست تحریک میشوند. این نوع ورزش هم 30 بار باید روزانه انجام شود.
-
ورزش سه: ورزش آخر بسیار راحت می‌باشد به این حالت است که دستان‌تان را به آرامی و آزادانه حرکت دهید. مانند وقتی که دست‌تان مرطوب و خیس می‌شود. لازم است این حرکت را هر ساعت دو بار تکرار کنید تا کم کم گرفتگی رگ‌ها رفع شود.
سخن پایانی
در پایان، کرختی دست چپ می‌تواند نشانه‌ای از مسائل مختلفی باشد که از مشکلات ساده تا شرایط جدی‌تر متغیر است. درک علت کرختی دست چپ برای هر فردی اهمیت دارد، زیرا تشخیص به موقع می‌تواند از بروز عوارض جدی‌تر جلوگیری کند. اگر شما یا یکی از نزدیکانتان با این احساس ناخوشایند مواجه هستید، نباید آن را نادیده بگیرید.
مراجعه به متخصصان کلینیک ما می‌تواند به شما کمک کند تا علت دقیق این مشکل را شناسایی کرده و درمان‌های مؤثری را دریافت کنید. تیم ما با تجربه و دانش کافی در زمینه مشکلات عصبی و حرکتی، آماده است تا به شما در این مسیر کمک کند. با استفاده از روش‌های پیشرفته و مشاوره‌های تخصصی، می‌توانیم به شما اطمینان دهیم که در مسیر بهبودی قرار خواهید گرفت. سلامت شما برای ما اولویت دارد و ما در کنار شما خواهیم بود تا با آرامش و اطمینان به زندگی روزمره‌تان ادامه دهید. بیایید با هم به یک زندگی بدون درد و ناراحتی دست یابیم.