دکتر کمر و ستون فقرات
کمر و ستون فقرات به دلیل عملکردی که در تحمل وزن بدن و حرکت دارند، بسیار مستعد آسیب میباشند. آسیبها و ناراحتیهای زیادی از جمله شکستگی و مشکلات مربوط به نخاع، کمر و ستون فقرات را تهدید میکنند. به دلیل نقش تأثیرگذاری که این بخش از بدن بر حرکت دارد، هرگونه ناراحتی در آن میتواند سبب کاهش دامنه حرکت یا حتی سلب توانایی حرکت و فلج فرد شود. ستون فقرات محور اصلی بدن است و دیگر اعضا با اتصال به ستون فقرات پایدار میباشند. میتوان گفت تمام اعضای بدن از لگن تا اندام فوقانی همه به ستون فقرات متصل هستند. در واقع ستون فقرات مجموعهای پیچیده از بافتهای استخوانی، عضلات، مفاصل، تاندونها، شبکههای عصبی، عروق و شریانها است که آسیب به هریک از آنها، علاوهبر سلامت خود ستون فقرات، سلامت دیگر اعضای بدن را هم نیز تحت تاثیر قرار میدهد. تنها راه ممکن برای بهبود مشکلات مربوط به کمر و ستون فقرات، دریافت کمکهای پزشکی است. از آنجایی که پیچیدگیهای ستون فقرات و اتصالات آن زیاد میباشد، باید برای درمان آن نزد پزشکی بروید که با آناتومی و بیومکانیک کمر و ستون فقرات کاملاً آشنایی داشته باشد. در این نوشتار چند دکتر کمر و ستون فقرات کارآزموده را معرفی کردهایم، اما پیش از آن خوب است که با این بخش بدن و آسیبهایی که آن را تهدید میکنند، بیشتر آشنا شوید.
فهرست مطالب:
کمر جایگاه بزرگترین بخش ستون فقرات است. ستون فقرات خود مهمترین قسمت بدن میباشد که با تمام بخشهای بدن ارتباط دارد. آسیبهایی که به کمر و ستون فقرات وارد میشوند، حتی کوچکترین آنها، میتوانند بسیار خطرناک باشند. خطرناک از این بابت که این بخش بدن ارتباط مستقیمی با توانایی حرکت تمام نقاط بدن دارد و در صورت آسیب، فرد به میزان زیادی توانایی حرکت خود را از دست خواهد داد. برای بهبود این وضعیت، درمانهای متعددی وجود دارند که بسته به شدت عارضه و وضعیت بیمار، پزشک بهترین درمان را انتخاب میکند. اما دکتر کمر و ستون فقرات کیست و برای درمان باید نزد کدام متخصص بروید؟ کمر و ستون فقرات متشکل از چندین مهره و استخوان هستند و همچنین این بخش، جایگاه نخاع و سیستم عصبی انسان نیز میباشد. بنابراین پزشک متخصصی باید به درمان آن بپردازد که با آسیبهای وارد شده به استخوان آشنایی دارد یا متخصص سیستم عصبی باشد. با این توضیح میتوان تخصصهایی که در ادامه ذکر میشوند را دکتر کمر و ستون فقرات دانست.
متخصص ارتوپدی
ارتوپد پزشکی است که در زمینه بیماریهای استخوانی مدرک تخصص خود را دریافت کرده یا پزشکی عمومی است که دورههای چندین سالهای در زمینه بیماریهای اسکلتی گذرانده باشد. این پزشک میتواند در زمینه تشخیص آرتروز و آسیبهای فیزیکی به شما کمک کرده و آسیبهایتان را درمان کند.
جراح مغز و اعصاب
دستهای از جراحان مغز و اعصاب، بهطور کلی تخصصشان در زمینه بیماریهای مربوط به اسکلت و استخوان است و در زمینه جراحیهایی که مرتبط با سیتم عصبی میباشد نیز مهارت دارند. زمینه کاری آنان بیماریهای مربوط به مغز، نخاع، ستون فقرات و عروق اطراف جمجمه میباشد.
جراح ستون فقرات
جراحان ستون فقرات، پزشکان متخصص مغز و اعصابی میباشند که مهارتهای مربوط به درمان ستون فقرات را در کلاسهایی تحت عنوان ستون فقرات، به دست آوردهاند. این پزشکان را دکتر ستون فقرات مینامند و زمینه کاری آنها تنها مرتبط با ستون فقرات است.
برای درمان مشکل کمر و ستون فقرات خود، باید یکی از این تخصصها را انتخاب کرده و درمان خود را آغاز کنید.
ستون فقرات محور مرکزی بدن است که از جمجمه شروع شده، تمام طول گردن را شامل میشود و در تمام طول تنه نیز امتداد مییابد. ستون فقرات در کودکان دارای 33 مهره است که در بزرگسالی برخی از آنها به هم جوش میخورند و سرانجام افراد بالغ صاحب 24 مهره در ستون فقرات خود میشوند. از این 24 مهره، 7 عدد مهرههای گردن، 5 عدد مهرههای کمر و 12 عدد مهرههای پشتی را تشکیل میدهند. مهرههای پشتی در ساختار قفسه سینه نقش دارند. ناحیه کمری یا کمر نیز در محدوده مهرههای کمری ستون فقرات قرار گرفته است. نخاع بخشی از سیستم عصبی بوده که به شکل یک طناب سفید رنگ درون ستون فقرات قرار دارد. آسیبهایی که به کمر و ستون فقرات وارد میشوند، میتوانند صدمات جبران ناپذیری به نخاع وارد کنند. هرگونه آسیب به نخاع، سبب اختلال در انتقال پیامهای عصبی بدن میگردد که این مساله در توانایی حرکت بدن هم تاثیرگذار میباشد.
برای محافظت از کمر و ستون فقرات، سعی کنید در هنگام ورزش، راه رفتن، نشستن و حتی خوابیدن، موقعیت ستونها طوری باشد که کمر، انحنای طبیعی خود را حفظ کند. یعنی مهرهها به درستی روی هم قرار بگیرند. سعی کنید هیچگاه قوز نکنید، قوز کردن علاوه بر ظاهر نازیبایی که به بدن میدهد، برای سلامت کمر و ستون فقرات نیز مانند سم است. از ورزشهایی مانند پیلاتس، یوگا و شنا کمک بگیرید تا اگر در این بخش از بدن دچار ناهنجاری هستید، این ناهنجاری را اصلاح کنید. البته بهتر است برنامه ورزشی شما تحت نظر یک فیزیوتراپیست نیز قرار بگیرد.
تقریباً میتوان گفت همه افراد دستکم یکبار کمردرد را تجربه کردهاند. درد کمر، دردی است که در ستون فقرات کمری رخ میدهد. اغلب قرار دادن وضعیت بدن در حالتی نادرست یا وارد شدن فشار بیشازحد به بدن، سبب بروز کمردرد میشود. اگر درد شما با استراحت و دوری مقطعی از فعالیتهای روزمره تسکین پیدا نکرد، باید فکری برای درمان آن کنید. برخی از دردهای کمری نیز به دلیل بروز مواردی در ناحیه تناسلی و اندام تولید مثل است که میتواند طبیعی باشد یا نشانه ی بیماری جدی باشد. مثلا بیشتر خانمها در هنگام عادت ماهیانه کمردرد را تجربه میکنند که بعد از چند روز بهبود پیدا کرده و طبیعی است، اما در موارد شدید میتواند نشانی از یک بیماری در اندام تولید مثل باشد. برای درمان تنها پزشک میتواند بهترین راهکار را پیش روی شما بگذارد. اما پیش از یافتن بهترین راه درمانی، نخست لازم است که علت درد و ناراحتی کمر و ستون فقرات تشخیص داده شود. متداولترین آسیبهایی که کمر و ستون فقرات را تهدید میکنند، موارد زیر میباشند:
-
♦ شکستگی
-
♦ آرتروز
-
♦ سندرم مفاصل فاست
-
♦ آسیب یا تحتفشار قرار گرفتن عصب سیاتیک
-
♦ پوکی استخوان
-
♦ تنگی مجرای نخاع
-
♦ فرسایش دیسکهای میان مهرهها بر اثر بالا رفتن سن
-
♦ مشکلات مربوط به دیسک ( بیرونزدگی یا تورم)
-
♦ حرکت بیشازحد و غیرعادی بین دو مهره در ستون فقرات ( بی ثباتی سگمنتال)
جدا از موارد بالا، ورزشکارانی که فعالیتهای حرفهای آنان مستقیم به کمر و ستون فقرات مرتبط است نیز با آسیبهای فراوانی روبرو هستند. در ورزشهایی مانند گلف، اسکی، فوتبال، بسکتبال، تنیس و ژیمناستیک، امکان وارد شدن ضربه، فشار بیشازحد به ستون فقرات، چرخش و خمش کمر بسیار زیاد است. این ورزشکاران باید بدنی بسیار آماده و منعطف داشته باشند و همچنین نکات ایمنی را جدی بگیرند.
بسته به نوع آسیبی که به ستون فقرات کمری وارد میشود، هر بیمار علاه بر کمردرد، نشانههای دیگری را نیز در خود مشاهده میکند. این نشانهها شامل موارد زیر هستند:
-
♦ احساس گزگز، بیحسی و ضعف در پا
-
♦ اسپاسم و گرفتگی عضلات کمر
-
♦ سفت شدن ناحیه کمر و محدود شدن دامنه حرکت
-
♦ عدم توانایی در حفظ وضعیت طبیعی بدن
پس از اینکه علائم بیماری را در خود یافتید، باید پزشک را در جریان گذاشته و درمان را آغاز کنید. دکتر کمر و ستون فقرات پس از معاینه و بررسی آزمایشها، بهترین درمان را پیشنهاد خواهد کرد. اگر درگیر آسیب فیزیکی و یا موقعیت اضطراری پزشکی نشده باشید، پزشک معمولاً با تجویز داروهای ضد التهاب و توصیه به استراحت، سعی در درمان شما خواهد داشت. اما اگر درد طولانی شد و مطابق پیشبینی پزشک پس از مدت مشخص با اقدامات درمانی لازم بهبود نیافت، دکتر کمر و ستون فقرات با درخواست یکسری آزمایش، عارضه را تشخیص داده و بهترین درمان را برای شما برمیگزیند. این تستها و آزمایشها به شرح زیر میباشند:
-
♦ عکس رادیولوژی
-
♦ تصویر MRI
-
♦ سی.تی.اسکن سه بعدی
-
♦ الکترومیوگرافی یا تست سرعت هدایت عصبی ( برای تشخیص آسیبهای عصبی استفاده میشود)
پس از تشخیص بیماری، نوبت درمان است. پزشک با بررسی نتایج آزمایشهای فوق، درمانی که مناسب وضعیت شما است را انتخاب کرده و روند درمان را آغاز میکند. این درمانها بهطور کلی شامل روشهای جراحی و غیر جراحی هستند. اغلب پزشکان درمان غیر جراحی را ترجیح میدهند، اما اگر که آسیب دیدگی حاد بود یا درمانهای غیر جراحی کارساز نبودند، آنگاه دکتر کمر و ستون فقرات ناچار به جراحی میشود.
درمانهای غیرجراحی
در کنار توصیه به استراحت و ورزشهای سبک کششی، پزشک درمانهای غیرجراحی زیر را نیز برای شما تجویز میکند:
-
♦ قرار دادن کمپرس سرد بر روی ناحیه درد
-
♦ تجویز داروهای ضد التهاب
-
♦ تزریق استروئید
-
♦ فیزیوتراپی
-
♦ آب درمانی
برخی دیگر از درمانهای غیر جراحی شامل ایجاد تغییر در سبک زندکی میباشند. مانند:
-
♦ کاهش وزن
-
♦ شروع یک رژیم غذایی سالم
-
♦ دوری از دخانیات
-
♦ اصلاح شیوه انجام فعالیتهای روزانه ( شامل نشستن، راه رفتن، خوابیدن، حمل اجسام و ...)
-
♦ انجام ورزشهایی که عضلات را تقویت میکنند.
درمانهای جراحی
درمانهای جراحی برای آسیبهای شدید فیزیکی و مواردی مانند فتق دیسک استفاده میشود. در جراحیهای مربوط به کمر و ستون فقرات، باید وضعیت عمومی بیمار، سابقه بیماری زمینهای و همچنین شدت و نوع آسیبدیدگی مورد بررسی قرار گیرد. بزرگترین ریسک مربوط به این نوع جراحیها، مرتبط با نخاع است که این ریسک با انتخاب یک دکتر کمر و ستون فقرات خوب تا میزان زیادی کاهش مییابد.
کلمه ی فوق تخصص بیشتر در ایران رایج است زیرا در کشور های دیگر مانند امریکا ، پزشکان پس از اتمام دوره ی تخصص خود، به زیر شاخه رشته ی تخصصیشان وارد میشوند که به آن فلوشیپ میگویند. به عنوان مثال میتوانیم فلوشیپ زانو و فلوشیپ ستون فقرات را نام ببریم. با توجه به توضیحاتی که گفته شد، فلوشیپ جراحی ستون فقرات در واقع همان فوق تخصص جراحی ستون فقرات می باشد. پزشکان دارای تخصص که دوره های فلوشیپ را میگذرانند ابتدا آموزش دیده و سپس انحصارا در همان رشته مشغول به کار می شوند.
انتخاب یک دکتر کمر و ستون فقرات خوب نخستین قدم برای درمان آسیبها در این ناحیه میباشد. سلامت ستون فقرات کمری از آنجایی که مستقیماً با توانایی حرکت ارتباط دارد، از اهمیت ویژهای برخوردار است. بنابراین باید یک پزشک باتجربه را انتخاب کنید. دکتر کمر و ستون فقرات در کنار علم وسیعی که دارد، باید از تجربه کافی نیز بهرهمند باشد. اغلب پزشکان مجرب، سعی دارند با کمک روشهای غیرتهاجمی شما را درمان کنند. عدم انتخاب پزشک متناسب میتواند عوارض خطرناکی مانند فلج کامل بدن را به همراه داشته باشد. بنابراین در انتخاب پزشک دقت کنید و برای کار وقت بگذارید.
در مجموعه ما نیز پزشکان متبحری مشغول به فعالیت هستند که میتوانید با خیال راحت برای معاینه به آنها مراجعه کنید تا با ابزار تشخیصی مدرن، بهترین تشخیص و روش درمان را به شما ارائه دهند. برای ارتباط با این پزشکان و پرسش سوالاتی که ذهنتان را درگیر کرده است میتوانید از لینکهای ارتباطی در سمت چپ صفحه استفاده کنید.
-
♦ تخصص و تجربه: دکتر کمر و ستون فقرات باید دارای تخصص و تجربه کافی در زمینه مربوطه باشد. که شامل تحصیلات پزشکی و تخصصی که در زمینه بیماریهای دیسک کمر و گردن است. همچنین، تجربه عملی و مشارکت در موارد پیچیده و متنوع نیز میتواند نشان دهنده تخصص و تجربه کاری پزشک باشد.
-
♦ دانش علمی: بهترین دکتر فوق تخصص دیسک کمر و گردن باید داوطلب به روز بودن با آخرین تحقیقات و پیشرفتهای علمی در زمینه بیماریهای دیسک باشد. این دانش شامل آگاهی از روشهای درمان جدید، فناوریهای پیشرفته و تکنیکهای جراحی نوین است.
-
♦ تشخیص دقیق: بهترین متخصص ارتوپدی باید توانایی تشخیص دقیق بیماری دیسک کمر و گردن را داشته باشد. این شامل مهارت بررسی شرح حال بیمار، استفاده از تستها و تصویربرداری مثل اسکن MRI و CT است.
-
♦ روشنگری و ارتباط موثر: بهترین دکتر باید توانایی خوبی در ارائه توضیحات به بیماران و برقراری ارتباط موثر با آنها داشته باشد. او باید قادر باشد به بیماران توضیح دهد که بیماری چگونه تأثیر میگذارد و روشهای درمانی را به طور واضح توضیح دهد. همچنین، دکتر باید به بیماران فرصت دهد تا سؤالات خود را مطرح کنند و به آنها پاسخ دهد.
کمر و ستون فقرات در معرض آسیبهای زیادی قرار دارند. به دلیل اینکه این بخش از بدن بسیار حساس است و بر تمام بدن تاثیر میگذارد، از خوددرمانی بپرهیزید و روند بهبود را زیر نظر یک دکتر کمر و ستون فقرات خوب پیگیری کنید. سلامتی شما بسیار ارزشمند است، پس برای بازگرداندن سلامتی به جسم خود، بهترین انتخاب را داشته باشید.
شما می توانید برای آگاهی از تازه های ارتوپدی و درمان بیماری های ارتوپدی با کلینیک تخصصی فوق تخصصی ارتوپدی دکتر کبیر همراه باشید و از طریق شماره های موجود در صفحه تماس با ما وقت بگیرید.