ورم کف پا؛ مشکلات ساختار فاسیای پلانتار و ناتوانی در تحرک
ورم کف پا یکی از دلایل رایجی است که موجب درد پاشنه پا، درد کف پا و حتی انگشتان پا می شود و راه رفتن را برای فرد دشوار می کند. معمولا ورم در زیر پا نشانه ی یک بیماری جدی و خطرناک نیست اما چون می تواند با درد و ناراحتی هنگام راه رفتن همراه باشد، حتما باید توسط
بهترین دکتر برای ورم پا یا متخصص ارتوپد بررسی شود.
در برخی موارد ورم در کف با ورم مچ پا اتفاق می افتد. در بیماری های جدی قلبی، کبدی و کلیوی ایجاد می شود. ورم کف پا در بارداری نیز می تواند آزاردهنده و گاهی خطرناک و همراه با عوارض جدی برای مادر باشد.
در بیشتر موارد التهاب غلاف کف پایی که منجر به خار پاشنه می شود می تواند با ورم در کف همراه باشد. در ادامه به علل شایع کف پا، علائم همراه و مراقبت ها و درمان ورم کف پا صحبت می کنیم.
رایج ترین علت ورم در هر دو پا اِدِما می باشد. این عارضه شامل انباشته شدن مایعات در بین سلول ها بوده که بلوک های ساختاری بافت های بدن هستند. اِدِم معمولا در یک قسمت خاص از بدن رخ داده، یا می تواند تعمیم پیدا کند.
در صورت تعمیم، نیروی گرانش زمین سبب می شود مایعات در حالت آویزان و رو به پایین یا ” تعلیقی” قرار گیرند. در بیشتر موارد، این ورم یا ادم پاها را تحت تاثیر قرار داده و در طول شب بعد از بالا نگه داشتن پاها، بهبود پیدا می کند.
علت های ایجاد ادم و ورمی که هر دو پا را بطور متقارن تحت تاثیر قرار می دهد شامل موارد زیر هستند:
♦ گرما
بعضی از افراد هنگام قرار گرفتن در معرض هوای گرم پاهای آن ها کمی متورم خواهد شد که در این موارد جایی برای نگرانی نیست و نیازی به درمان ورم کف پا نخواهد بود.
♦ تروما و ضربه
رایج ترین صدمات پا که سبب تورم می شود شامل رگ به رگ شدن مچ پا، پارگی تاندون و شکستگی ها است. استرس و فشار طولانی مدت نیز می تواند سبب بروز تاندونیت، بورسیت، و کشیدگی رباط ها یا عضلات گردد که از علل احتمالی تورم می باشند.
♦ آرتروز
آرتروز یا التهاب مفاصل نیز ممکن است باعث تورم موضعی در پا یا مچ پا گردند. استئوآرتریت نوعی از آرتروز یا ورم مفاصل می باشد که در برخی موارد سبب ایجاد ورم مفصل می شود.
نقرس، نوع دیگری از آرتروز بوده که سبب بروز درد شدید و ورم در مفصل شست پا می گردد. برخی از بیماری های خود ایمنی نیز سبب تورم پا و آرتروز می گردند.
♦ مشکلات وریدی: واریس
مشکلات رگ های پا معمولا باعث تورم در اندام تحتانی شده و رگ ها خون دی اکسید شده را به قلب بازگردانده و با افزایش سن دچار آسیب می شوند که و با تورم پاها و مچ پا همراه خواهد بود.
این شرایط با عنوان نارسایی وریدی شناخته شده و شایع ترین علائم آن ورم دوره ای پا می باشد. رگ های واریسی یا عنکبوتی روی پا یا مچ پا و یک لکه ی قهوه‌ای روی پوست که می‌تواند به مرور زمان ایجاد شود می توانند از علائم شایع این بیماری باشند.
♦ لخته خون: ترومبوز ورید عمقی
درد و تورم در قسمت پایین پا نیز از نشانه های لخته شدن خون است و به عنوان یک ترومبوز ورید عمقی شناخته می گردد که ممکن است سبب بروز عوارضی شود که تهدید کننده زندگی فرد باشد و نیاز به مراقبت فوری پزشکی خواهد داشت. خانم هایی که داروهای کنترل بارداری استفاده می کنند و افراد سیگاری بیشتر در معرض ابتلا به این عارضه قرار دارند.
♦ عفونت
عفونت های پوستی از دلایل رایج تورم هستند که معمولا با درد و قرمزی همراه هستند. تورم معمولا با عفونت ناخن فرورفته در گوشت انگشت پا، عفونت بین انگشتان پا و انواع شدید پای ورزشکار (نوعی بیماری قارچی انگشتان) مشخص می شود. دلایل دیگر عفونت پا شامل تروما و زخم های دیابتی می باشند.
♦ بارداری
تورم در مچ پا و پایین پا در دوران بارداری، امری طبیعی می باشد. این شرایط در اثر ترکیبی از هورمون های حاملگی، افزایش حجم مایعات در رگ های خونی و رشد رحم رخ می دهد. تورم در پاها پس از زایمان و حتی چند روز پس از زایمان نیز شایع است.
در صورت بروز ورم در دوران بارداری، باید با پزشک زنان مشورت کرد. شروع هر گونه تورم ناگهانی در دوران بارداری باید توسط پزشک بررسی شود زیرا ممکن است نشانه ای از پره اکلامپسی یا همان مسمومیت حاملگی باشد.
بارداری تغییرات زیادی در بدن مادر ایجاد می نماید و در بسیاری از موارد مادران باردار عارضه های شایعی از جمله پا درد و ورم کف پا را تجربه می کنند. افزایش وزن یکی از عوارض معمول بارداری بوده که در اثر آن فشار بیشتری به زانوها و پاها وارد می گردد.
مادران باردار باید درباره سلامت پا در این دوران اطلاعات کافی کسب کنند تا این دوران را بدون مشکل و استرس پشت سر بگذارند. ورم کف پا در بارداری یک مشکل رایج است که اگر با پزشک مشورت شود قابل کنترل است.
♦ کف پای صاف و درد پاشنه
افزایش هورمون ها در دوران بارداری ممکن است سبب صاف شدن کف پا و درد پاشنه گردد. برخی از این هورمون ها برای فراهم شدن شرایط زایمان به شل شدن رباط ها و ساختارهای دیگر کمک می کنند.
همچنین هورمون ها، رباط های پا را شل و منجر به صاف شدن کف پا و پروناسیون (دمرسازی) شدید می گردند. این شل شدگی رباط ها سبب افزایش سایز کفش در دوران بارداری می شود.
همچنین رحم، کودک و سینه های در حال رشد نیز سبب اضافه وزن شده و با اعمال فشار اضافه بر روی پاها به ویژه قوس پاها همراه خواهد بود. درد پاشنه پا یا التهاب فاسیای پلانتر در خانم های باردار به دلیل اضافه وزن و فشار بر روی قوس پاها رایج می باشد.
♦ ورم پا
ورم، در اثر افزایش مایعات در بافت های بدن ایجاد می شود. ورم کف پا در بارداری شایع بوده و معمولا به دلیل افزایش حجم خون رخ می دهد که به انتقال اکسیژن و مواد مغذی بیشتر به جنین کمک خواهد کرد.
هورمون های بارداری نیز سبب ایجاد تغییراتی در رگ های خونی شده و منجر به ورم پا بارداری می گردد. در صورت مشاهده ورم در صورت، اطراف چشم ها و ایجاد ورم پا در بارداری به طور ناگهانی باید به پزشک مراجعه شود. این علائم می توانند نشانه ای از پره اکلامپسیریا مسمومیت بارداری باشند.
♦ گرفتگی عضلات پا
گرفتگی عضلات پا شامل گرفتگی های دردناک عضلات ساق پا است که در خانم های باردار شایع است. تغییرات ایجاد شده در غلظت کلسیم، عضلات خسته و فشار ناشی از رحم در حال رشد روی رگ های خونی و اعصاب از علل این مشکل می باشند.
گرفتگی پا در طول سه ماهه ی دوم بارداری شایع تر می باشد. شیوع این گرفتگی ها در شب شایع تر است.
خارش کف پا در صورتی که مزمن شده باشد و با علائم دیگری همراه باشد می تواند به یک مشکل حاد تبدیل شود. عوامل مختلفی می توانند سبب بروز ورم کف پا و خارش گردند.
همه ی افراد ممکن است در طول زندگی خود دچار خارش شوند که مشکل حدی نبوده اما برای خارش شدید کف پا یا خارشی که به صورت خود به خود و با گذر زمان بهبود پیدا نکند باید به
دکتر پا مراجعه شود.
پروریتوس نام علمی خارش بیمارگونه می باشد که علل بروز آن به چهار دسته زیر تقسیم می شوند.
♦ خارش کف پا در اثر وجود یک مشکل در پوست یا روی آن
♦ خارش سیستمیک در اثر وجود مشکل عمومی در کل بدن
♦ خارش نوروپاتیک مرتبط به سیستم عصبی یا اعصاب
♦ خارش روانی مربوط به مسائل و مشکلات روحی و روانی
علل خارش کف پا چیست؟
♦ نوروپاتی محیطی
نوروپاتی محیطی شامل آسیب دیدگی سیستم اعصاب محیطی است که همه بدن را درگیر خواهد کرد. آسیب دیدگی عصب می تواند سبب بروز مشکلاتی مانند ورم کف پا و خارش، بی حسی و درد در نقاط مختلف بدن از جمله کف پا گردد.
♦ خشکی پوست
در برخی موارد خشکی پوست می تواند سبب خارش پوست گردد. برخی از عوامل بروز خشکی پوست شامل سن، شرایط آب و هوایی خشک، استفاده مداوم از آب و شنا کردن در آب حاوی کلر می باشد. در صورت داشتن کف پای خشک بهتر است از کرم، لوسیون یا روغن برای کف پا استفاده شود.
♦ پسوریازیس
پسوریازیس یک نوع بیماری پوستی که سبب می شود پوست، قرمز و فلس مانند شود. این مشکل ممکن است در هر قسمتی از بدن از قبیل کف پا رخ دهد. این بیماری با درد و ورم کف پا و خارش بسیار شدید همراه است.
پسوریازیس زمانی که سیستم ایمنی بدن شروع به حمله به سلول های سالم بدن می کنند ایجاد می شود. برای درمان ورم کف پا استفاده از کرم و لوسیون هایی که حاوی سالیسیلیک اسید، کورتیکو استروئید، قطران یا ترکیبی از این مواد هستند توصیه می شود.
♦ اگزما
اگزما یا آتوپیک درماتیت یک نوع اختلال است که با خشکی و خارش بسیار شدید پوست همراه است و می تواند در هر قسمتی از بدن از جمله کف پا را درگیر کند.
اگزمای دیس هیدروتیک یک نوع اگزما است که در دو طرف پا و کف آن رخ می دهد و سبب می شود که تاول های کوچک عمیق و بسیار خارش آوری روی پوست ایجاد شوند.
افرادی که خارش پای آن ها به اگزمای دیس هیدروتیک مرتبط است می توانند با قرار دادن کمپرس سرد یا پد خیس روی پا به درمان ورم کف پا کمک کنند.
♦ سندرم پای ورزشکار
سندروم پای ورزشکار یک نوع اختلال قارچی پوستی است که بین انگشتان ایجاد می شود و می تواند سایر نقاط پا را نیز درگیر نماید. سندرم پای ورزشکار سبب بروز احساس سوزش و خارش می شود.
قارچ در محیط مرطوب و تاریک مانند داخل کفش ورزشکاران شروع به رشد کرده و رشد بیش از حد آن سبب بروز سندروم پای ورزشکار می گردد. مصرف داروهای ضد قارچ که به صورت قرص یا لوسیون وجود دارد برای درمان سندرم پای ورزشکار توصیه می شوند.
♦ واکنش آلرژیک
واکنش آلرژیک سبب بروز خارش کف پا می گردد. این اختلال در اثر بروز بیماری های خاص پوستی مانند اگزما یا پسوریازیس یا تماس با موادی از قبیل لاتکس یا گرده گل‌ها ایجاد می شود. استفاده از داروهای آنتی هیستامین در کنترل علائم و نشانه های واکنش آلرژیک موثر است.
♦ عفونت کرم قلاب دار
کرم قلاب دار یک نوع انگل می باشد که در روده انسان زندگی کرده و در نقاطی که به بهداشت توجه خاصی می شود نادر است و در صورتی که قسمتی از لارو کرم قلاب دار وارد بدن شود فرد دچار خارش پوست می شود.
ورم پای چپ در اثر تجمع مایعات در پا ایجاد می شود. در این وضعیت ممکن است کل پا یا بخشی از پا بزرگتر شود. ممکن است تورم بدون درد باشد یا با انواع علائم از جمله کبودی ، خارش، درد، بی حسی، قرمزی، سفتی و حساسیت همراه باشد.
ورم پای چپ می تواند نشانه ای از یک وضعیت یا جراحتی باشد که روی پا اثر می گذارد. شدت تورم به علت اصلی آن مرتبط است. مثلا ممکن است ایستادن یا نشستن برای مدت طولانی سبب ایجاد تورم جزئی و موقت پا گردد.
تورم شدید می تواند در اثر آسیب دیدگی هایی مانند شکستگی استخوان یا و یا وضعیت پزشکی مانند نارسایی قلبی یا آرتریت ایجاد شود. در مواردی که ورم پا ناشی از یک وضعیت پزشکی اساسی است ممکن است به آرامی ایجاد و با گذشت زمان ماندگار شده و تشدید گردد.
با توجه به این که عوارض ناشی از ورم پای چپ آنقدر خطرناک نیست، اما در مواردی برای جراحاتی مانند خونریزی گسترده یا آسیب بافتی، باید به سرعت به یک متخصص ارتوپد مراجعه شود.
همچنین علت ورم پای چپ می تواند علائم یک وضعیت جدی مانند نارسایی قلبی باشد. در موارد نادر نیز عفونت های استخوانی (استئومیلیت) یا پوست و بافت نرم (سلولیت) پا ممکن است در سراسر بدن پخش و در نتیجه سبب نارسایی در اندام هایی از بدن گردند.
اگر ورم پای چپ با علائم جدی مانند درد ناگهانی قفسه سینه یا فشار، تپش قلب، تب شدید و یا تغییر در سطح هوشیاری همراه باشد باید به سرعت برای درمان ورم کف پا به بهترین متخصص قلب و عروق مراجعه شود.
علت ورم کردن پای چپ
آسیب دیدگی در هر یک از ساختارهای کف پا می تواند سبب ورم کردن پای چپ شود. بیماری هایی مانند نارسایی قلبی، آرتروز یا بیماری عروقی نیز ممکن است سبب ورم پای چپ شوند.
♦ دارو درمانی ورم پا
چنان چه علت تورم پا تجمع مایع باشد معمولا پرشک مصرف داروهای ادرارآور را برای مدت کوتاهی توصیه می کند. داروهای ادرار آور سبب افزایش دفع مایع از طریق کلیه شده و باعث می شوند فرد دفع ادرار بیشتری داشته باشد.
اما باید توجه داشت که این داروها همیشه برای درمان ورم کف پا تجویز نمی شوند تورم پا دلایل مختلفی دارد. برخی از روش هایی شایع درمان تورم پا شامل موارد زیر هستند:
- ترومبوز عمیق وریدی که با مصرف داروهای رقیق کننده خون و از بین بردن لخته خون درمان می گردد.
- برای درمان نارسایی قلبی مصرف داروهای ادرار آور به منظور بهبود عملکرد قلب توصیه می گردند.
- برای درمان عفونت پوست یا عفونت استخوان داروهای آنتی بیوتیک تجویز می شوند.
در مواردی که تورم پا در اثر مصرف یک دارو ایجاد شده باشد تعویض دارو یا قطع مصرف آن یا کاهش دوز آن در بهبود ورم موثر است.
♦ فیزیوتراپی ورم پا
فیزیوتراپی یک روش درمانی است که به منظور کاهش التهاب،درد و ورم پا توصیه می شود. انتخاب شیوه های درمانی استفاده شده توسط فیزیوتراپیست به شرایط بیمار بستگی دارد.
رایج ترین روش‌های درمانی برای ورم پا شامل استفاده از بانداژ یا جوراب واریس می باشد که برای فشردن پاها در هنگام ایستادن و با هدف تخلیه مایع مورد استفاده قرار می گیرد.
در برخی موارد افراد هنگام استفاده از جوراب واریس متوجه می شوند که دچار مقداری تورم پا هستند. در این موارد توصیه میرسود به هنگام شب جوراب پنوماتیک واریس که با انبساط و انقباض منجر به خروج مایع از پاها خواهد شد استفاده شود.
♦ تخلیه دستی مایع لنف
تخلیه دستی مایع لنف با استفاده از ماساژ با هدف برگرداندن مایع به سیستم مرکزی بدن صورت می گیرد. ماساژ درمانی با هدف تخلیه مایع لنف در کاهش ورم کف پا بسیار موثر است.
در مواردی که تورم پا شدید باشد از فلوروسکوپی برای ایجاد فشار بیشتر استفاده می شود. در این روش فیزیوتراپیست بیمار نحوه تخلیه مایع لنف را به کمک ماساژ به بیمار آموزش داده و این امر به یک بخش از برنامه روزانه او تبدیل می گردد.
♦ مراقبت از پوست
به منظور جلوگیری از بروز عفونت، خراشیدگی یا بریدگی پوست باید به دقت پا را خشک و همواره تمیز نگه داشته شود. بیمار باید در طول روز پای خود را شسته و شب نیز پس از در آوردن جوراب واریس خود دوش گرفته تا رطوبت به پوست او نفوذ کند.
♦ ورزش کردن
ورزش کردن یکی از موارد بسیار مهم در جلوگیری از ورم کف پا می باشد. با ورزش کردن عضلات به طور طبیعی شروع به تخلیه مایع لنف می نمایند. استفاده از جوراب واریس در هنگام ورزش نیز سبب ایجاد فشار بیشتر شده و فرآیند تخلیه سریع تر انجام می گردد.
ورزش باید تحت نظر متخصص فیزیوتراپی انجام گردد تا از ایجاد فشار بیشتر جلوگیری شود زیرا افزایش فشار ممکن است سبب بدتر شدن ورم پا گردد. افرادی که دچار ورم در زیر پا هستند باید تمرینات ورزشی مقاومتی انجام دهند تا حجم عضلات آنها افزایش یابد.
چاقی و اضافه وزن یکی از عوامل خطر در بروز تورم پا هستند و افرادی که مشکل ورم کف پا دارند باید برای جلوگیری از وارد شدن فشار بیشتر به پاها و تخلیه مناسب مایع لنف وزن خود را کنترل کنند.
♦ انجام عمل جراحی
در نهایت در صورت عدم موفقیت روش های غیرتهاجمی پزشک عمل جراحی را برای درمان تورم یا لنف ادم توصیه می کند. انجام عمل جراحی جهت کاهش سایز ساق پا، لیپوساکشن یا جراحی بخش برداری توصیه می شود.
ورم پا در اثر تجمع آب یا التهاب بافت ها یا مفاصل پا ایجاد می شود. تورم ممکن است در هر قسمت از پا از قبیل ران، زانو، ساق پا، مچ پا یا کف آن رخ دهد. تورم پا به دلیل ایستادن طولانی مدت به خصوص در هوای گرم بسیار رایج می باشد.
ورم کف پا با توجه به عامل ایجاد کننده آن از قبیل ایستادن به مدت طولانی یا سفرهای هوایی طولانی ممکن است به سرعت یا طی مدت کوتاهی از بین رود. تورم مزمن پا معمولا نشان دهنده یک اختلال جدی از قبیل نارسایی قلبی یا بیماری قلبی عروقی می باشد.
در برخی موارد تورم پا به دلیل بیماری های استخوانی از قبیل شکستگی استخوان ایجاد شده و یا ممکن است گچی که برای ثابت نگه داشتن استخوان استفاده شده فشار زیادی را به پا وارد کند و سبب تورم گردد. باید توجه داشت که ورم کف پا ممکن است نشانه یک بیماری جدی در بدن باشد.
بنابراین در صورت ایجاد ورم پا بهتر است سریعا به پزشک متخصص در کلینیک های تخصصی مراجعه شود تا پزشک پس از بررسی علت شیوه درمانی مناسب را تجویز نماید.